جوش یا آکنه یک بیماری شایع پوستی است که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است. جوش می تواند روی پوست هر فردی و در هر سنی و در قسمت های مختلف بدن مانند صورت ، گردن ، سر ، سینه ، کمر و بازوها ایجاد شود. زدن جوش به خصوص زمانی که روی صورت ظاهر شود می تواند بسیار ناراحت کننده باشد و باعث عدم اعتماد به نفس و ایجاد حس ناراحتی و افسردگی در فرد شود. درک علت جوش صورت برای پیشگیری و درمان سریع و موثر آن ضروری است. در این مقاله ابتدا به بررسی عوامل مختلفی که در ایجاد آکنه صورت نقش دارند می پردازیم و سپس روش های آسان و موثر برای درمان جوش صورت ارائه می دهیم.
جوش چیست ؟
جوش که از نظر پزشکی به عنوان آکنه ولگاریس شناخته می شود یک اختلال پوستی مزمن است که به شکل جوشهای سرسیاه، سرسفید و گاهی اوقات کیستی ظاهر می شود. آکنه یا جوش زمانی اتفاق می افتد که منافذ پوست و فولیکول های مو با چربی و سلول های مرده پوست مسدود شده و منجر به ایجاد جوش های سر سفید، سر سیاه و یا کیستی می شود. معمولاً جوش زدن در دوران نوجوانی شروع شده و می تواند تا جوانی و حتی میانسالی نیز ادامه یابد. آکنه انواع مختلفی دارد، از جمله آکنه کومدونال، آکنه التهابی و آکنه کیستیک.
علت جوش صورت
در جواب این پرسش که چرا جوش ایجاد می شود و علت جوش صورت چیست ؟ می توان گفت عوامل مختلفی در ایجاد جوش صورت نقش دارند در قسمت زیر برخی از مهمترین علت های جوش زدن پوست آورده شده است :
- تولید بیش از حد چربی
- تجمع باکتری ها
- تغییرات هورمونی
- داروهای خاص
- رژیم غذایی نامناسب
- استرس و اضطراب
- ژنتیک
عدم تعادل هورمونی
عدم تعادل هورمونی عامل مهمی است که باعث ایجاد آکنه صورت می شود. این عامل به ویژه در دوران بلوغ و در دوران قاعدگی و بارداری عامل اصلی بوجود آمدن جوش صورت می باشد. هورمون هایی به نام آندروژن، غدد چربی را برای تولید سبوم ( ماده ای روغنی که پوست را چرب و مرطوب می کند ) تحریک می کنند. هنگامی که سطح آندروژن افزایش می‌یابد تولید سبوم افزایش یافته که منجر به افزایش چربی پوست و در نتیجه افزایش میزان آکنه صورت می‌شود.
تولید سبوم اضافی مهمترین دلیل جوش صورت چرب
سبوم، روغن طبیعی تولید شده توسط غدد چربی نقش مهمی در حفظ سلامت و آبرسانی پوست دارد. با این حال، تولید بیش از حد سبوم می تواند محیطی مناسب برای ایجاد جوش و آکنه فراهم کند. ترشح بیش از حد چربی مهمترین علت جوش صورت در افرادی است که دارای پوست چرب هستند. عواملی مانند ژنتیک، عدم تعادل هورمونی و برخی داروها در افزایش تولید سبوم نقش دارند که منجر به ایجاد پوست چرب و مستعد آکنه می شود.
منافذ مسدود شده و سلول های مرده پوست
منافذ مسدود شده یکی دیگر از مهمترین دلایل جوش صورت است. وقتی سبوم و سلول‌های مرده پوست با هم مخلوط می‌شوند می‌توانند در منافذ پوستی و محل فولیکول‌های مو جمع شده و منجر به انسداد آنها شوند. در نتیجه این منافذ مسدود شده به محل مناسبی برای رشد باکتری ها تبدیل می شوند. لایه برداری منظم پوست به حذف سلول های مرده پوست کمک کرده و خطر مسدود شدن منافذ و آکنه را کاهش می دهد.
باکتری ها یک علت مهم آکنه صورت
باکتری ها، به ویژه سویه ای به نام پروپیونی باکتریوم آکنه، نقش زیادی در ایجاد جوش های پوستی دارند. این باکتری ها در محیط بی هوازی منافذ مسدود شده رشد می کنند. تجمع این باکتریها در منافذ پوست منجر به التهاب و ایجاد جوش های قرمز و دردناک می شود. یکی از بهترین روشهای درمان جوش صورت شستن مداوم صورت است. شستن حوله ، روبالشتی و هرچیز دیگری که با سطح پوست تماس دارد و حفظ بهداشت فردی و تمیز نگه داشتن پوست می تواند به محدود کردن تکثیر باکتری های مولد آکنه کمک کند.
رژیم غذایی نامناسب
ارتباط بین رژیم غذایی و آکنه مدت هاست که موضوع بحث بوده است. در حالی که هیچ ارتباط ویژه و قطعی بین رژیم غذایی و علت جوش صورت دیده نشده است اما مشخص است که برخی از غذاها باعث تحریک یا بدتر شدن آکنه در برخی افراد می شوند. غذاهای چرب و آماده مانند فست فودها و مواد غذایی سرخ شده و غذاهای با گلیسمی بالا مانند غذاهای شیرین و کربوهیدرات های فرآوری شده می تواند به طور بالقوه آکنه را تشدید کنند. مصرف یک رژیم غذایی متعادل و غنی از میوه ها، سبزیجات، پروتئین های بدون چربی و غلات کامل علاوه بر کاهش میزان جوش های پوستی برای سلامت کلی پوست نیز مفید است.
عوامل محیطی یک علت جوش صورت
عوامل محیطی نیز در ایجاد جوش صورت نقش دارند. به عنوان مثال محیط آلوده می تواند کثیفی، سموم و مواد محرک را روی پوست رسوب دهد و منجر به مسدود شدن منافذ و التهاب شود. علاوه بر این شرایط آب و هوایی نیز می تواند بر روی میزان آکنه تأثیر بگذارد. معمولا آب و هوای گرم و مرطوب باعث افزایش ترشح چربی پوست شده در نتیجه جوش زدن را تشدید می کند. محافظت از پوست در برابر این عوامل محیطی از طریق پاکسازی روزانه و استفاده از محصولات مراقبت از پوست مناسب برای کاهش میزان جوش های پوستی و درمان جوش صورت بسیار مهم است.
استرس و اضطراب
استرس بر جنبه های مختلف سلامتی از جمله سلامتی پوست تاثیر می گذارد. هنگامی که ما استرس را تجربه می کنیم بدن هورمون های استرس مانند کورتیزول را ترشح می کند که می تواند باعث تولید بیش از حد سبوم و التهاب شود که هر دو عامل باعث ایجاد جوش و آکنه می شوند. علاوه بر این جوش زدن بخصوص در ناحیه صورت می تواند منجر به افزایش سطح استرس و ایجاد یک چرخه معیوب استرس-آکنه شود. مدیریت استرس و اضطراب از طریق ورزش ، تکنیک های تمدد اعصاب و شیوه زندگی سالم می تواند به درمان جوش صورت کمک کند.
مواد آرایشی نامناسب
محصولات آرایشی در صورت نامناسب بودن برای پوست و یا عدم استفاده صحیح، پتانسیل تشدید جوش را دارند. برخی از لوازم آرایشی حاوی چربی و مواد کمدوژنیک هستند که می توانند منافذ را مسدود کرده و جوش های آکنه را بدتر کنند. برای درمان جوش صورت لوازم آرایشی غیر کومدون زا و بدون روغن را انتخاب کنید زیرا آنها به گونه ای طراحی شده اند که کمتر باعث ایجاد آکنه می شوند. علاوه بر این از آرایش سنگین برای مدت طولانی خودداری کنید و در انتهای شب قبل از خواب حتما مواد آرایشی را از روی صورت خود پاک کرده تا منافذ پوست در اثر باقی مانده آرایش مسدود نشود.
محصولات مراقبت از پوست نامناسب
انتخاب محصولات آرایشی و بهداشتی مناسب برای پوست دارای آکنه بسیار لازم و ضروری است. اگر پوست شما مستعد جوش زدن است به دنبال محصولاتی باشید که به طور خاص برای پوستهای دارای جوش فرموله شده اند. محصولات ضد جوش معمولا حاوی مواد فعالی مانند اسید سالیسیلیک، بنزوئیل پراکسید یا رتینوئیدها هستند. این مواد می‌توانند به باز کردن منافذ، کاهش باکتریها و افزایش گردش سلولی پوست کمک کنند. از استفاده از محصولات خشن یا ساینده که می توانند پوست را تحریک کنند خودداری کنید زیرا این محصولات نه تنها به درمان جوش صورت کمکی نمی کنند بلکه می توانند جوش زدن را بدتر هم کنند.
ژنتیک یکی از دلایل جوش صورت
ژنتیک نیز یک از دلیل های ایجاد جوش بر روی پوست است. ژنتیک در تعیین حساسیت پوست نسبت به آکنه نقش دارد. اگر والدین یا خواهر و برادر شما سابقه جوش و آکنه دارند ممکن است شما نیز مستعد ابتلا به آن باشید. ژن های خاص با افزایش تولید سبوم، التهابات پوست و در نتیجه افزایش میزان جوش مرتبط هستند. با بررسی سابقه خانوادگی می توانید متوجه شوید که آیا از لحاظ ژنتیکی پوست شما مستعد جوش زدن هست یا خیر ؟ دانستن این مورد می تواند به شما کمک کند اقدامات پیشگیرانه ای برای کنترل جوش صورت خود انجام دهید.
تاثیر سبک زندگی بر جوش صورت
داشتن یک برنامه مراقبت از پوست به صورت روزانه و هفتگی برای مدیریت آکنه صورت لازم و ضروری است. این برنامه شامل پاکسازی ملایم، لایه برداری، و آبرسانی مناسب برحسب نوع پوست شما است. علاوه بر این، برخی عادات سبک زندگی می تواند بر میزان جوش زدن صورت تأثیر بگذارد. استعمال دخانیات، مصرف الکل و مصرف مواد مخدر می تواند تعادل هورمونی را مختل کرده و التهابات پوستی را افزایش دهد که در ایجاد آکنه نقش دارند. انتخاب یک سبک زندگی سالم که در آن خواب کافی، ورزش منظم و رژیم غذایی متعادل و مناسب وجود دارد می تواند به طور قابل توجهی سلامت کلی پوست و به طبع آن میزان جوش صورت را بهبود ببخشد.
| علت جوش صورت | شرح |
| افرایش چربی پوست | یکی از مهمترین علت های جوش های صورت به خصوص در پوست های چرب است که باعث مسدود شدن منافذ می شود |
| هورمون ها | نوسانات هورمونی می تواند منجر به افزایش تولید چربی پوست و مسدود شدن منافذ پوستی و در نتیجه ایجاد جوش و آکنه شود. به همین دلیل است که آکنه در دوران بلوغ و قاعدگی رایج است. |
| استرس | استرس باعث ترشح هورمون کورتیزول می شود که می تواند باعث افزایش تولید چربی پوست و التهاب و در نتیجه جوش شود. |
| رژیم غذایی | تحقیقات نشان داده است که برخی مواد غذایی مانند لبنیات، شکر و غذاهای فرآوری شده می توانند باعث افزایش جوش صورت شوند. |
| باکتری ها | انواع باکتری ها، به ویژه باکتری پروپیونی باکتریوم آکنه، نقش زیادی در ایجاد جوش های صورت دارند. این باکتریها می توانند باعث التهاب و ایجاد جوش های قرمز و دردناک شوند. |
| محصولات مراقبت از پوست | استفاده از محصولات مراقبت از پوست نامناسب یا استفاده نادرست از آنها می تواند علت جوش صورت باشند. |
| داروها | برخی از داروها مانند کورتیکواستروئیدها، قرص های ضد بارداری و لیتیوم می توانند یکی دیگر از علت جوش زدن صورت باشند. |
علت جوش پوست چرب
اگر پوست چرب دارید نسبت به دیگر انواع پوست بیشتر مستعد ابتلا به آکنه می باشید. دلیل این امر این است که تولید بیش از حد سبوم می تواند با سلول های مرده پوست مخلوط شده و منافذ پوست را مسدود کند و منجر به تشکیل جوش شود. با این حال، عوامل دیگری نیز وجود دارند که می توانند در ایجاد آکنه در پوست های چرب نقش داشته باشند.
یک علت جوش صورت در افراد دارای پوست چرب تغییرات هورمونی است. در دوران بلوغ و دوران قاعدگی و بارداری بیشتر تغییرات هورمونی رخ می دهد. استرس یکی دیگر از محرک هایی است که می تواند باعث تغییرات هورمونی در بدن شود.
یکی دیگر از دلایل ایجاد آکنه در پوست های چرب استفاده از برخی محصولات آرایشی – بهداشتی است. محصولاتی که کودوژنیک هستند می توانند علت جوش صورت باشند. برای افرادی که پوست چرب دارند استفاده از محصولات غیر کومدون زا و پاک کردن آرایش قبل از خواب برای درمان جوش صورت بسیار مهم است.
علاوه بر همه اینها رژیم غذایی می تواند در ایجاد جوش در پوست های چرب نقش داشته باشد. غذاهای با شاخص گلیسمی بالا، مانند کربوهیدرات های تصفیه شده، می توانند باعث تشکیل آکنه شود.
علت جوش صورت خشک
خشکی پوست اغلب با خارش و سوزش همراه است. در موارد شدید می تواند به ایجاد جوش های پوستی نیز منجر شود. جوش پوست خشک می تواند دردناک و ناخوشایند باشد بنابراین درک علت جوش صورت خشک و اقدامات پیشگیرانه ضروری است.
چه چیزی باعث ایجاد جوش در پوست خشک می شود؟
اصلی ترین علت جوش پوست خشک، ورود باکتری ها به فولیکول های مو یا غدد چربی از طریق شکاف های کوچک در پوست است. خشکی می تواند ترک های کوچکی را در سطح پوست ایجاد کند. علاوه بر این خشکی پوست باعث افزایش خارش و در نتیجه افزایش میزان ترک های پوستی می شود. این ترک ها محل مناسبی برای ورود باکتری های عامل ایجاد کننده جوش به درون لایه های زیرین پوست هستند.
پیشگیری و درمان جوش صورت
مشکل پوستی مانند جوش و آکنه بر روی صورت برای اکثر افراد می‌تواند ناخوشایند باشد. اما با اطلاعات صحیح و استفاده از روشهای مناسب، می‌توانید این مشکل را به راحتی برطرف کنید. اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از بروز آکنه و در نتیجه داشتن پوستی صاف و شفاف بسیار مهم است. تا اینجا با علت جوش صورت آشنا شدیم در ادامه راهکارهای موثر و طبیعی برای درمان جوش صورت را یاد خواهید گرفت.
- صورت خود را دو بار در روز بشویید: ضروری است که دو بار در روز صورت خود را به آرامی تمیز کنید تا چربی اضافی و آلودگی ها که می توانند منافذ پوست را مسدود کنند پاک شود. از شستشوی شدید یا استفاده از آب داغ خودداری کنید زیرا ممکن است پوست را تحریک کرده و آکنه را بدتر کند.
- از دست زدن به صورت خودداری کنید: دست زدن به صورت می تواند باکتری ها و چربی را از دستان شما به پوست منتقل کند و منجر به ایجاد جوش شود. سعی کنید در طول روز از دست زدن به صورت خود پرهیز کنید و مرتب دستان خود را بشویید.
- از محصولات غیر کومدون زا استفاده کنید: همانطور که گفته شده یک علت جوش صورت استفاده از محصولات نامناسب است. محصولات غیر کومدون زا به گونه ای طراحی شده اند که منافذ را مسدود نمی کنند. هنگام انتخاب محصولات مراقبت از پوست و آرایش به دنبال این برچسب باشید.
- استرس را مدیریت کنید: استرس می تواند علت جوش صورت باشد. استرس می تواند جوش ها را تحریک کند و جوش های موجود را بدتر کند. برای درمان آکنه از استرس دوری کنید راه هایی برای مدیریت استرس وجود دارد مانند ورزش، مدیتیشن، تغییر شیوه زندگی ، عدم مصرف مواد غذایی محرک مانند کافئین
- رژیم غذایی سالم داشته باشید: یک رژیم غذایی متعادل و سالم می تواند به پیشگیری از جوش زدن پوست کمک کند. از مصرف بیش از حد از شکر ، غذاهای فرآوری شده و محصولات لبنی که می تواند میزان آکنه را افزایش دهد خودداری کنید.
- از کندن جوش ها خودداری کنید: دست زدن و کندن جوش ها می توانند منجر به زخم شدن محل جوش، گسترش باکتری ها و بدتر شدن آنها شود. جوش ها را به حال خود رها کنید و اجازه دهید به طور طبیعی بهبود یابند.
نتیجه
علت جوش صورت می تواند عوامل مختلفی باشد. درک عوامل زمینه ای موثر در ایجاد جوش می تواند به پیشگیری و درمان جوش ها کمک کند.
استراتژی های پیشگیری و درمان مهم است که بدانیم تجربه آکنه هر فردی منحصر به فرد است و آنچه برای یک فرد موثر است ممکن است برای دیگری موثر نباشد. جستجوی راهنمایی های حرفه ای از یک متخصص پوست یا متخصص مراقبت از پوست می تواند مشاوره و پشتیبانی شخصی را در سفر شما به پوست شفاف تر و سالم تر ارائه دهد.
