کاشت تا برداشت درخت زردآلو

بر اساس آخرین آمار سازمان خواروبار جهانی (فائو) ایران با تولید سالانه 240 هزار تن زردآلو بعد از کشورهای ترکیه ، ازبکستان ، ایتالیا و الجزایر پنجمین تولیدکننده این میوه در جهان است. امروزه کاشت درخت زردآلو در حال گسترش است و افراد زیادی دوست دارند که باغ خود را به کاشت این درخت اختصاص بدهند ولی با نحوه کاشت درخت زردآلو آشنا نباشند. در سری آموزش های کاشت درختان در این مقاله با نحوه کاشت درخت زردآلو آشنا می شویم.

اقلیم مناسب کاشت درخت زردآلو

انتخاب زمین با خاک مناسب و شرایط آب و هوایی ایده ال درخت زردآلو از اساسی ترین اقدامات اولیه برای کاشت و پرورش درخت زردآلو می باشد. مطالعات نشان می دهد که اقلیم های دارای دمای متوسط 20 درجه سانتی گراد ، 1000 ساعت دمای زیر 7 درجه سانتی گراد در سال برای برطرف کردن نیاز سرمایی درخت ، رطوبت نسبی محیطی کمتر از 12 درصد و سرعت باد کمتر از 10 کیلومتر بر ساعت در موعد گرده افشانی محیط مناسب کاشت درخت زردآلو می باشد.

نیاز آبی درخت زردآلو بین 10 تا 20 متر مکعب برای هر درخت بالغ می باشد. خاک مناسب رشد زردآلو خاک حاصلخیز عمیق با بافت متوسط لومی و لوم شنی با زهکشى کامل است. چون ریشه درخت زردآلو به شرایط غرقابی بسیار حساس است بنابراین عمق آب زیرزمینی محل کاشت درخت زردآلو باید پایینتر از 2/5 متر باشد. بهترین دامنه اسیدیته خاک ( pH ) برای زردآلو در محدوده 5/5 تا 7/5 بوده اما این گیاه اسیدیته تا 8/2 را تحمل می کند.

شوری خاک تا 1/6 دسی زیمنس بر متر تأثیری بر عملکرد زردآلو ندارد ولی شوری فراتر از آن به ازای هر واحد حدود 20 درصد باعث کاهش باردهی می گردد. این گیاه در شوری بالای 5 دسی زیمنس بر متر (ds/m ) با مشکل رشد مواجه شده و تدریجاً از بین می رود. درخت زردآلو به طور متوسط تا 15 درصد آهک خاک را به راحتی تحمل می کند ولی افزایش مقدار آهک خاک به بیش از 25 درصد باعث اختلال در جذب عناصر غذایی می شود که خود این مسئله موجب کاهش عملکرد رویشی و زایشی درخت خواهد شد.

با افزایش میزان آهک به بالای 35 رشد ریشه ها متوقف شده و درخت دچار مرگ زودرس می گردد. به طور کلی درخت زردآلو طالب اقلیم معتدل با نوسانات دمایی کم ، امکان تأمین 10 تا 15 متر مکعب نیاز آبی سالانه ، خاکهاى حاصلخیز عمیق دارای بافت متوسط لومی با اسیدیته بین 5/5 تا 7/5 و شوری کمتر از 2 دسی زیمنس بر متر می باشند.

روشهای کاشت درخت زردآلو

کاشت درخت زردآلو هم بوسیله هسته و هم بوسیله نهال امکان پذیر است. کشت بوسیله هسته بسیار آسان است پس از جدا کردن هسته آنها را درون ظرفی ریخته و بشورید تا هسته ها کاملا تمیز شود. سپس هسته ها را شکسته و مغز آن را بیرون آورده و بعد مغزها را درون ظرفی کم عمق ریخته و بر روی آنها پارچه مرطوبی قرار دهید تا ریشه دار شود سپس آنها را در خاک بکارید. روش کاشت مستقیم هسته ها در خاک نیز یکی دیگر از روش های کاشت زردآلو بوسیله هسته می باشد. 

متداولترین روش کاشت درخت زردآلو کاشت بوسیله نهال است. در این حالت شما می توانید نهال ریشه دار را از مراکز معتبر تهیه کرده و در گلدان ، باغچه یا باغ خود بکارید. نهال ها باید استاندارد ، دارای قطر و اندازه مناسب و بدون هیچ گونه آفت و بیماری باشد. 

ارقام و پایه های تجاری مناسب کاشت درخت زردآلو

قبل از کاشت درخت زردآلو باید اقدام به تهیه نهال استاندارد کرد. نهال استاندارد زردآلو باید با استفاده از ارقام پر محصول تهیه شود. ارقامی با نام تجاری اردوباد 90 ، نصیری 90 ، مراغه ای 90 ، آیباتان ، سهند 97 ، جلیل ، شانلی و پارس برای اینکار بسیار مناسب اند.. این نهالها محصولات درشت ، با کیفیت و یکدست تولید می کنند.

تهیه نهال استاندارد زردآلو با استفاده از بذری با ویژگیهای دیررسی ، تلخ مغزی و حداقل اختلاف ژنتیکی انجام می گیرد. تهیه نهال استاندارد با کاشت بذرها در خزانه در اوایل پاییز شروع می شود بعد از اینکه بذرها جوانه زدند و رشد کردند باید مراقبت از نهالها انجام گیرد تا آنها به اندازه مناسب برای پیوند برسند. سپس اقدام به پیوند کرد. محل پیوند باید در ارتفاع 20 – 15 سانتیمتری سطح خاک باشد. پس از پیوند باید شرایط مطلوب برای رشد نهالها فراهم شود.

فاصله کاشت درخت زردآلو و انتخاب ارقام گرده زا

محل حفر چاله های کاشت نهال ها با فاصله 6 متر بین ردیف و 5 متر روی هر ردیف در سطح باغ مشخص می گردد. الگوی کاشت 5 × 5 و 6 × 6 متر برای کاشت درخت زردآلو بسته به نوع زردآلو مورد استفاده قرار می گیرد. چاله های کاشت باید به قطر 50 سانتی متر و عمق 60 تا 80 سانتی متر حفر شود.

بهتر است گودال بزرگتر از حجم و اندازه ریشه ها باشد تا فضای کافی برای اضافه نمودن کود و خاک داشته باشید. پس از حفر چاله مقداری کود دامی کاملا پوسیده را با مقدار خاک نرم سطحی باغ مخلوط کرده و در انتهای گودال بریزید وقتی ارتفاع گودال به اندازه مناسب رسید نهال ها را درون گودال قرار داده و اطراف آن خاک بریزید تا کاملا پر شود. پس از کاشت نهال درخت زردآلو بهتر است آبیاری مختصری نیز انجام شود.

به دلیل درصد بالای خود ناسازگاری زردآلوهای آسیایی لازم است به ازای هر سه ردیف از رقم میوه دهنده ، یک ردیف نیز از ارقام گرده دهنده کشت شود. از آنجایی که بیش از 90 % عمل انتقال گرده زردآلو بر عهده حشرات به ویژه زنبور عسل است تعبیه حداقل 2 تا 3 کندو به ازای هر هکتار در موعد گرده افشانی درختان زرد آلو تأثیر بسیار مطلوبی در گرده افشانی و کاهش ریزش میوه خواهد داشت.

کوددهی نهال زردآلو

پس از کاشت درخت زردآلو برای رشد مناسب نهال باید اقدام به کوددهی کرد. کود مورد نیاز نهال زردآلو 50 گرم سوپرفسفات تریپل ، 100 گرم اوره و 100 گرم سولفات پتاسیم مخلوط با کود کاملا پوسیده دامی است که به خاک اطراف ریشه نهال اضافه می گردد. همچنین 100 گرم اوره به صورت سرک ( 45 روز بعد ) برای تغذیه نهال در طول فصل رشد استفاده میشود.

روند افزایش در مقدار کوددهی درخت زردآلو متناسب با رشد درخت و شروع باردهی آن است به طوری که در سال هفتم مقدار کودهای مصرفی اوره ، سولفات پتاسیم و سوپرفسفات تریپل به ترتیب 1000 ، 500 و 200 گرم خواهد بود. از این سن به بعد برای افزایش میوه دهی ( رشد زایشی ) و افزایش رشد رویشی درخت بالغ زردآلو افزایش سالانه 20 درصد به مقادیر گفته شده توصیه می شود.

مطالعات نشان داده است که بعد از کاشت درخت زردآلو در طول فصل رشد درختان مصرف 10 کیلوگرم در هکتار کلرورکلسیم طی دو نوبت محلولپاشی و همچنین محلولپاشی ترکیبات اوره ، سولفات روی و اسیدبوریک با غلظت پنج در هزار از هر کدام در زمان تورم جوانه های گل و محلولپاشی کلات آهن به غلظت دو در هزار در اوایل فصل رشد و قبل از بروز علائم کلروز برای تأمین نیاز عناصر غذایی کم مصرف درخت مناسب است.

محلولپاشی این عناصر تأثیر مثبت روی جلوگیری از رقابت بین جوانه های گل و میوههای تازه تشکیل یافته و همچنین افزایش کیفیت آنها در سال های پر بارده دارد. برای تعیین میزان دقیق کود برای درختان آزمایش مقدار عناصر غذایی موجود در خاک و درخت از طریق برداشت نمونه باید انجام گیرد. این نمونه ها معمولا از برگهای میانی شاخه سال جاری و در اواسط فصل رشد تهیه می شوند.

هرس فرم دهی و تربیت درختان زردآلو

عمر اقتصادی باغ زردآلو به شرط انجام مناسب هرس بین 20 تا 30 سال است. هرس درختان زردآلو از همان لحظه کاشت درخت زردآلو با سربرداری نهال از ارتفاع 80 سانتیمتری از سطح خاک و هرس ریشه های زخمی آغاز می گردد. از سال دوم و با توجه به میزان رشد درخت و میزان باردهی هرس فرم دهی درخت زردآلو انجام می گیرد.

فرم جامی ، فرم مناسب برای هرس درخت زردآلو می باشد. در درخت زردآلو میوه دهی بر روی شاخه های یکساله می باشد بنابراین حفظ و تربیت این شاخه ها در فاصله نزدیک به انشعابات اصلی اهمیت بالایی دارد زیرا هرچه این شاخه ها از مرکز درخت دور شوند و به نقاط دوردست درخت بروند باعث کاهش اندازه و کیفیت میوه ها می شود.

انجام هرس سبز به منظور افزایش نفوذ نور به قسمتهای درونی تاج و نورگیری میوه های پایین دست درخت مفید است. شلوغی داخل تاج ناشی از شاخه دهی زیاد درخت زردآلو باعث کاهش شدت نور درون درخت می گردد و این امر باعث کاهش کیفیت میوه های رشد یافته در سایه می شود.

برای آشنایی با نحوه هرس گردو می توانید مقاله مربوط به آموزش هرس درخت گردو را مطالعه بفرمایید.

برداشت میوه زردآلو

محافظت از میوه درختان زردآلو از همان مراحل آغازین کاشت درخت زردآلو تا به ثمر رسیدن درخت و میوه دهی و برداشت میوه مورد اهمیت است. تعیین زمان برداشت در زردآلو به ویژه در ارقام زودرس از اهمیت بالایی برخوردار است.

برداشت زود هنگام باعث عدم تجزیه کامل اسیدهای آلی و در نتیجه طعم نامطلوب و همچنین رنگ پذیری ناقص میوه خواهد شد. برداشت دیر هنگام نیز کاهش آب و استحکام بافت میوه و در نتیجه کاهش قابلیت حمل و نقل و عمر این محصول را سبب خواهد شد.

میوه ارقام زودرس بایستی در اولین فرصت ممکن برداشت و با کمترین صدمه به بازار عرضه گردد. تأخیر در برداشت میوه زردآلو علاوه بر پیری میوه ، باعث سستی تدریجی آن روی شاخه و در نتیجه ریزش در اثر وزش باد را در پی خواهد داشت.

باید توجه نمود که بلوغ و رسیدن میوه از هم متفاوت هستند. میوه بالغ اگر چه ممکن است قابلیت خوراکی داشته باشد ولی رسیده تلقی نمی گردد. در مرحله رسیدگی طعم و مزه و رنگ میوه زردآلو تغییر کرده و بر کیفیت آن افزوده می شود.

منبع : کتاب راهنمای کاشت و پرورش درخت زردآلو نوشته دکتر حمید رهنمون