نحوه کاشت و تکثیر درخت انجیر

قبل از کاشت درخت انجیر انتخاب مکان مناسب جهت کاشت نهال انجیر و احداث باغ اهمیت زیادی دارد زیرا احداث باغ دارای هزینه های فراوان مالی است و در صورت عدم مطابقت درخت با آب و هوای منطقه کشت ، هزینه انجام شده از بین رفته و کشاورز دچار خسارت اقتصادی زیادی می شود. اگر قصد تکثیر درخت انجیر را دارید شناخت شرایط آب و هوایی منطقه و آگاهی از مناسبترین زمان کاشت درخت انجیر بسیار مهم است.

مناطق عمده کاشت درخت انجیر

تاکنون بیش از 600 گونه درخت انجیر در جهان شناخته شده است و هم اکنون در پنج قاره جهان جهت مصرف داخلی یا به عنوان یک محصول صادراتی کاشت و پرورش داده می شود. بیشترین سطح زیر کشت انجیر در نواحی حوزه مدیترانه ، دریای سرخ و خلیج فارس می باشد. آمریکا تنها ناحیه خارج از حوزه مدیترانه است که انجیر به صورت چشمگیر در آن کشت می شود. ترکیه ، مصر ، مراکش ، الجزایر و ایران بزرگترین کشورهای تولید کننده انجیر جهان هستند.

انجیر در ایران در 22 استان کشور به صورت دیم و آبی کشت می شود. مهمترین استانهای انجیر خیز کشور به ترتیب عبارتند از : استان فارس ، لرستان ، کرمان ، کرمانشاه و خراسان

بزرگترین استان کشور از نظر سطح زیر کاشت و میزان تولید انجیر استان فارس می باشد. شهرستان استهبان در 175 کیلومتری شرق این استان با داشتن 23500 هکتار اولین و مهمترین شهرستان تولیدکننده انجیر کشور است. بعد از شهرستان استهبان به ترتیب شهرستانهای نیریز با 7800 هکتار ، داراب با 5300 هکتار ، جهرم با 5000 هکتار و کازرون با 4400 هکتار بیشترین سطح زیر کشت انجیر کشور را به خود اختصاص داده اند.

اگر قصد خرید انجیر استهبان را دارید می توانید به قسمت فروشگاه سایت پالیز مراجعه کنید.

شرایط آب و هوایی مناسب کاشت درخت انجیر

مناطقی با زمستان های ملایم و تابستان های نسبتا گرم و خشک بهترین مکان برای کاشت و پرورش درخت انجیر است. این درخت به روزانه 6 تا 8 ساعت نور خورشید برای رشد خود نیاز دارد. سرمای زمستانه نسبت به گرمای تابستانه محدودیت بیشتری را برای رشد درخت انجیر مخصوصا در دوران نهالی ایجاد می کند. البته این بدین معنی نیست که این درخت را در هر منطقه ای با آب و هوای گرم می توان کشت کرد.

بهترین شرایط آب و هوایی جهت کاشت درخت انجیر آب و هوای نیمه گرمسیری است. حداکثر دمای شهرستان های استهبان و نیریز که یکی از مهمترین مراکز کاشت درخت انجیر محسوب می شوند در فصل تابستان در حدود 40 درجه است. هوای خشک و دماهای بالاتر از 40 درجه در تابستان می تواند باعث کاهش رطوبت درخت ، زرد شدن و ریزش برگ ، آفتاب سوختگی و مشکلاتی در میزان و کیفیت میوه انجیر به خصوص انجیر دیم شود.

انجیر خشک بیشتر از انجیر تازه تحت تاثیر درجه حرارت می باشد و در مواقعی که درجه حرارت هوا بالا باشد کیفیت انجیر خشک به شدت پایین آمده و میوه ریز و سیاه و پوک می شود.

سرمای مورد نیاز انجیر

دمای زیر 9 – درجه سانتی گراد باعث از بین رفتن درخت انجیر می شود. نهال های تازه کاشته شده نسبت به درختان بالغ نسبت به سرما حساس تر هستند. به طوری که دمای 5 – درجه سانتی گراد مخصوصا اگر در اوایل یا اواسط پاییز قبل از به خواب رفتن کامل درخت اتفاق افتد می تواند به نهال های تازه کاشته شده آسیب وارد کند.

همچنین دماهای زیر صفر در زمستان ممکن است زنبور گرده افشان انجیر را که در درون میوه ” بر” انجیر ( نوعی درخت انجیر که جهت گرده افشانی درختان دیگر انجیر استفاده می شود ) مشغول زمستان گذرانی است تحت تاثیر قرار داده و این مسئله موجب از بین رفتن زنبور شود. دماهای پایین در فصل بهار بعد از این که جوانه ها رشد کردند نیز می تواند باعث صدمه دیدن جوانه ها و خشک شدن آنها و در نتیجه آسیب به درخت شود.

بارش مورد نیاز جهت کاشت درخت انجیر

انجیر درختی نیمه گرمسیری است و در برابر خشکسالی و کمبود آب مقاومت زیادی دارد ولی کمبود بیش از حد آب باعث کاهش رشد درخت و کاهش میزان و کیفیت محصول می شود. متوسط بارش باران در مناطق عمده کاشت انجیر حدود 350 – 400 میلیمتر است. مناطقی که میزان بارندگی سالیانه آن کمتر از این مقدار است چندان مساعد کاشت درخت انجیر و احداث باغ نمی باشند.

در تعیین مکان مناسب جهت کاشت درخت انجیر توجه به میزان بارش سالیانه باران اهمیت زیادی دارد. در مناطق با بارندگی محدود و در شرایط خشکسالی ، کمبود آب را باید با آبیاری درختان جبران کرد. این آبیاری ها باید به گونه ای باشد که درخت در طول سال از آب کافی برخوردار باشد.

انجیر رقم سبز استهبان برای میوه دهی احتیاج به گرده افشانی دارد و بارش باران در زمان گرده افشانی ( اواخر بهار و اوایل تابستان ) مانع از انجام عملیات گرده افشانی شده و باعث ریزش محصول می شود. در زمان تکثیر درخت انجیر باید به این نکته توجه کنید و اگر در مناطقی هستید که در این موقع از سال بارش باران در آن وجود دارد از کاشت انجیر استهبان خودداری کنید. می توانید به جای آن از دیگر ارقام درخت انجیر استفاده کنید.

بارش باران در زمان برداشت محصول انجیر خشک باعث آسیب شدید به این محصول می شود پس اگر قصد کاشت انجیر و برداشت آن به صورت خشک را دارید مناطقی که در مرداد و شهریور بارندگی دارند ( هر چند به صورت محدود ) مانند مناطق شمالی کشور مناسب کاشت و پرورش انجیر خشک نیستند.

رطوبت

قبل از انتخاب محل کاشت درخت انجیر ، رطوبت نسبی منطقه در طی مرحله رسیدن میوه و خشک شدن آن باید مورد توجه قرار گیرد. رطوبت بالا و بارندگی در زمان رسیدن و خشک شدن میوه انجیر می تواند باعث کاهش کیفیت و افزایش احتمال قارچ زدگی میوه و افزایش بیماری ترشیدگی میوه انجیر شود. به همین علت از احداث باغ در مناطقی که دارای رطوبت نسبی بالای ۷۰٪ می باشند باید ترجیحا خودداری شود.

بهترین زمان برای کاشت درخت انجیر

زمان ایده ال برای کاشت درخت انجیر در مناطق مختلف متفاوت است مثلا در مناطقی با آب و هوای گرم زمان کاشت نهال انجیر بسیار جلوتر از مناطق سردسیر است. برای تعیین بهترین زمان جهت کاشت نهال انجیر در یک منطقه توجه به دو شرط لازم و ضروری است 1 – رفع سرمای شدید زمستانه 2 – قبل از جوانه زدن درخت  براین اساس زمان نستا ایده ال جهت کاشت درخت انجیر از اواخر بهمن ماه تا اوایل فروردین است. در مناطق گرمتر بهترین زمان کاشت انجیر اوایل اسفند و در مناطق سردسیرتر اوایل فروردین ماه می باشد.

روش های کاشت درخت انجیر

کاشت و تکثیر درخت انجیر به روش های مختلف جنسی و غیر جنسی انجام می گیرد. تکثیر جنسی بوسیله بذر میوه انجیر انجام می شود. در تکثیر جنسی ، درخت جدید شبیه به پایه مادری نخواهد بود و به همین جهت فقط برای تحقیقات علمی و پیدا کردن گونه های جدید از این روش استفاده می کنند.

برای ازدیاد و ایجاد باغ های جدید فقط از روش غیر جنسی استفاده می شود. انواع روش های غیر جنسی عبارتند از : کاشت درخت انجیر با قلمه ، استفاده از پاجوش ، خوابانیدن شاخه ، استفاده از نهال ریشه دار

کاشت درخت انجیر در حیاط 

خواص انجیر برای سلامتی بدن بسیار فراوان است بنابراین افراد زیادی دوست دارند در حیاط منزلشان یک درخت انجیر داشته باشند تا از خواص بینظیر میوه آن بهره مند شوند. اگر قصد کاشت درخت انجیر در حیاط منزلتان دارید تعیین مکان مناسب جهت کاشت از اهمیت زیادی برخوردار است. فاصله درخت انجیر از دیوارهای حیاطتان حداقل باید 3 الی 4 متر باشد تا با بزرگ شدن درخت شاخه ها جهت رشد فضای کافی داشته باشند.

برای کاشت ابتدا باید گودالی به عمق 70 – 60 سانت و عرض 40 سانت حفر کنید. سپس ته گودال را با خاک نرم به میزان یک سوم پر کنید قلمه یا نهال های آماده شده را به آرامی در گودال قرار داده و اطراف آن را با خاک نرم پر کنید. بهترین زمان برای قلمه زدن انجیر از اوایل تا 15 اسفند ماه می باشد. قلمه ها باید به قطر 1 الی 2 سانتیمتر و طول حدود 25 الی 30 سانتیمتر باشد.

 اگر از قلمه جهت کاشت درخت انجیر در حیاط استفاده می کنید مواظب باشید قلمه ها را وارونه در خاک قرار ندهید و بهتر است حدود 5 الی 10 سانتیمتر از سر قلمه ها بیرون از خاک باشد. اگر از نهال برای کاشت استفاده کرده اید بهتر است بعد از کاشت شاخه ها را سرزنی کنید تا با کاهش حجم و اندازه شاخه ها انرژی درخت صرف تولید ریشه گردد.

کاشت درخت انجیر دیم با قلمه

کاشت درخت انجیر دیم بوسیله قلمه امکانپذیر است این روش معمولا به دو صورت انجام می گیرد ١ – کاشت خزانه ای ٢ – کاشت مستقیم

1 – کاشت خزانه ای قلمه انجیر

برای این منظور باید قلمه ها در اواخر فصل پاییز و قبل از رسیدن سرما و یخبندان زمستانه تهیه و در خزانه با دمای مناسب نگهداری کرد. طول قلمه ها معمولاً 30 تا 50 سانتی متر در نظر می گیرند و پس از دسته کردن در محل خشک با دمای حدود ۶ – ۵ درجه نگهداری می کنند. برای این کار قلمه ها را به صورت افقی روی زمین قرار می دهند و مقداری خاک مرطوب روی آنها می ریزند. این کار برای این است که قلمه ها تا زمان کاشت رطوبت خود را حفظ کنند و خشک نشوند.

بهترین زمان کاشت قلمه درخت انجیر به این روش اواخر زمستان یا اوایل فصل بهار است. در موقع کاشت باید حداقل دو سوم طول قلمه در خاک قرار گیرد و بلافاصله بعد از کاشت آبیاری انجام شود. قلمه پس از 20 روز ریشه می زند. بهترین دما برای ریشه دار شدن قلمه دمای 25 درجه سانتی گراد می باشد.

2 – کاشت قلمه انجیر به صورت مستقیم

در روش کاشت قلمه به صورت مستقیم نخست گودالی به عمق 1 تا 1/5 متر و به عرض حدود 80 – 50 سانتی متر حفر می کنند. هر چه شعاع و عمق گودال بزرگتر باشد قلمه فرصت رشد بهتری را پیدا می کند.

در این روش زمان مناسب قلمه زدن انجیر جهت کاشت اوایل اسفندماه است و شاخه های 3 یا 4 ساله که دارای طول 80 – 70 سانتی متر و قطر 4 – 2 سانتی متر باشند به عنوان قلمه انتخاب می کنند. قلمه ها را باید از درختان سالم و قوی و پربار که عاری از بیماری و آفات باشد تهیه کرد.

برای کاشت قلمه های درخت انجیر ابتدا ته گودال مقداری خاک نرم ریخته سپس قلمه ها را به صورت عمود در داخل گودال قرار داده و روی آنها خاک می ریزند. در مناطقی که انجیر کاری به صورت آبی می باشد در گودال کاشت از کود حیوانی هم استفاده می کنند.

در هنگام کاشت باید دقت کرد تا قلمه ها سر و ته گذاشته نشود. بهتر است 7 الی 10 سانتی متر از سر قلمه ها بیرون از خاک باشد. اگر قلمه ، قسمت انتهایی شاخه بود می توان آنها را سر زنی کرد و سپس در گودال قرار داد.

بهترین زمین برای کاشت درخت انجیر زمین هایی است که مقداری شیب داشته باشند. بهتر است قبل از کاشت درخت انجیر نقشه و پلن کاشت تهیه شود تا محل قرارگیری هر درخت در درون زمین از قبل مشخص باشد.

قبل از کاشت قلمه ها باید عملیات آماده سازی زمین شامل تسطیح خاک ، تراس بندی در زمین های شیب دار ، حفر گودال برای کاشت نهال و شخم عمود بر شیب انجام شود.

تهیه گودال ( گوده ) به صورت دستی با استفاده از نیروی انسانی یا به روش مکانیزه با استفاده از تراکتور یا بیل مکانیکی انجام می شود. در روش مکانیزه به دلیل وزن سنگین ادوات مورد استفاده خطر فشردگی خاک وجود دارد.

در خاک های رسی اگر از روش مکانیزه استفاده شود خیس بودن خاک در زمان گودال برداری موجب سفت شدن دیواره داخلی گودال شده و باعث می شود ریشه ها برای رشد جانبی با مشکل مواجه شوند. بنابراین در خاک های سنگین و رسی تا زمانی که رطوبت خاک زیاد باشد نباید از روش مکانیزه استفاده کرد.

در زمین های سنگلاخی و نامرغوب عمق گودال باید بیشتر از زمین های حاصل خیز باشد و باید تا حد الامکان گودال با خاک جدید و حاصلخیز پر شود. پس از کاشت قلمه های درخت انجیر باید دقت شود که سطح گودال از سطح زمین مقداری پایین تر باشد این کار به این دلیل انجام می گیرد که گودال دارای آبگیر شود. 

بهترین زمان برای کاشت درخت انجیر به این روش از اواخر بهمن تا اویل اسفند در مناطق گرمسیر و از اواسط اسفند تا اواسط فروردین در مناطق سردسیر می باشد.

در باغ های آبی تنظیم دوره آبیاری متناسب با نوع خاک ، شرایط محیطی و آب و هوای منطقه باید مورد توجه باشد به علاوه استفاده از روش آبیاری مناسب به ویژه آبیاری تحت فشار توصیه می شود.

برای مصون ماندن قلمه ها از سرما و گرما و سایر عوامل طبیعی دور قلمه ها را با سنگ ، شاخ و برگ درختان ، صندوق میوه و برگ درخت خرما کاملا پوشانده می شود. این وسایل باید چند سال تا زمانی که نهال ها به رشد کافی برسند اطراف قلمه ها باقی بمانند.

همه ساله در فروردین ماه قسمتی از خاک اطراف گودال را کنده و برمی دارند که با این کار هم خاک اطراف ریشه را زیر و رو کرده که موجب تهویه بهتر ریشه ها می شود و هم منجر به بزرگ تر شدن آبگیر شده که برای ذخیره آب مناسب تر باشد.

محصولاتی مانند ذرت که باعث تشکیل آفلاتوکسین می شوند نباید در اطراف باغ انجير کشت شوند. عملیاتی مانند هرس کردن ، کود دادن ، آبیاری و محافظت های درخت انجیر باید در وقت مناسب خود انجام پذیرد.

در نظر گرفتن این اصول در کاشت درخت انجیر موجب موفقیت عملیات می شود. چنانچه در سال دوم قلمه رشد نکرده باشد گودال را دو مرتبه خالی نموده و عملیات کاشت را تکرار می نمایند.

تکثیر درخت انجیر با پاجوش

یکی دیگر از روش های کاشت درخت انجیر استفاده از پاجوش است. پاجوش ها را معمولا از درختان مسن تهیه می کنند. بهترین زمان کاشت پاجوش های انجیر اواخر بهمن یا اسفندماه است.

برای بیرون آوردن پاجوش ها خاک اطراف آن را کنده و کاملا گود می کنند در هنگام بیرون آوردن پاجوش ها باید دقت شود تا مقداری ریشه همراه پاجوش باشد. پاجوش ها را پس از جدا کردن از انجیر مادری در گودال های حفر شده قرار داده و اطراف آن را خاک می ریزند. پس از کاشت پاجوش ها باید شاخه های اضافی را حذف کرده و فقط ۳ – ۲ شاخه باقی گذاشت.

کاشت درخت انجیر با نهال ( قلمه ریشه دار )

بهترین روش کاشت درخت انجیر استفاده از نهال یا قلمه ریشه دار است. ازدیاد درخت انجیر بوسیله نهال بهتر از قلمه است زیرا :

• احتمال گرفتن قلمه ریشه دار یا نهال بالاتر از قلمه بدون ریشه است.
• رشد قلمه های ریشه دار به مراتب سریعتر از قلمه های بدون ریشه است.
• امکان انتخاب نهال قوی ، سالم و مرغوب نیز وجود دارد.
• باغ یکنواخت خواهد ماند چون در کاشت مستقیم تعدادی از قلمه ها قبل از ریشه دار شدن خشک می شوند و باید تا سال بعد صبر کرد که این امر موجب ناهماهنگی در سن درختان باغ می شود.

در این روش تکثیر درخت انجیر نیز مانند کاشت قلمه ابتدا گودالهایی به عمق 100 – 80 سانت و قطر 50 سانت حفر می کنیم. بهتر است در هنگام حفر گودال خاک سطحی زمین را جدا ریخته تا از آن برای ته گودال استفاده کنیم.

برای کاشت نهال های انجیر ابتدا مقداری خاک نرم دست ریز در ته گودال می ریزیم سپس قلمه را از محل خود بیرون آورده و درون گودال قرار می دهیم. در هنگام بیرون آوردن قلمه ها باید مواظب بود به ریشه ها آسیبی وارد نشود در این شرایط اگر ریشه ای نیز شکست آن را هرس می کنیم. تعداد ریشه های فرعی نهال ها باید حداقل 5 عدد و طول آنها بیش از 20 سانتی متر باشد.

ریشه نهال ها باید قبل از کاشته شدن ضد عفونی شده و بعد از خشک شدن مواد ضد عفونی ، در زمین آماده شده کاشته شوند. برای اینکار می توان از محلول پرالیناژ استفاده کرد. بعد از قرار دادن نهال ها درون گودال اطراف آنها مقداری خاک ریخته و با پا فشار می دهیم تا نهال در جای خود ثابت قرار گیرد سپس بقیه خاک ها را می ریزیم. این مرحله را چندین بار تکرار می کنیم تا زمانی که گودال کاملا پر شود.

بعد از کاشت نهال درخت انجیر آن را از ارتفاع ۵۰ – ۳۰ سانتی متری از سطح خاک قطع کرده و به اصطلاح سر برداری می کنیم و تنها دو جوانه روی آن بیرون از خاک باقی می گذاریم که بعد از رشد ، دو جوانه تبدیل به دو شاخه می شود. بهترین زمان کاشت نهال درخت انجیر از اواسط اسفند تا اوایل فروردین است.

در سال های اولیه کاشت قلمه یا نهال انجیر اگر رطوبت خاک مناسب نباشد و بارندگی کم باشد باید عملیات آبیاری کمکی برای رشد نهال ها انجام شود. آبیاری کمکی نیز بدین صورت انجام می گیرد که بعد از کاشت قلمه یا نهال ، آبیاری هر 2 هفته یک بار تا آخر سال اول ، در سال دوم آبیاری از فروردین و هر 3 هفته یکبار و در سال سوم از اردیبهشت ماه تا آخر شهریور و ماهیانه یکبار انجام می گیرد. آبیاری کمکی در سال چهارم قطع شده ولی اگر در تابستان نهالها پژمرده و برگ آنها زرد شد یک نوبت آبیاری باید انجام شود.

مقایسه قلمه و نهال جهت کاشت درخت انجیر

قلمه	نهال
زمان کاشت قلمه اواخر اسفند و اوایل فروردین است	زمان کاشت نهال درخت انجیر اواخر بهمن و اوایل اسفند است.
نیاز به آبیاری در ماه اول وجود ندارد. حتی آبیاری به ویژه اگر سر قلمه ها را آب بگیرد منجر به خشک شدن قلمه می شود.	معمولا از اوایل کشت باید آبیاری انجام شود.
حداقل 2 قلمه باید کاشته شود.	کاشت یک نهال کافی است.
به دلیل اینکه معمولا باغداران قلمه های مورد نیاز را از باغ خود یا باغات مجاور تهیه می کنند امکان انتقال بیماری و آفات کم است.	با توجه به اینکه معمولا نهال از مناطق مختلف و نهالستانهای مختلف تهیه می شود امکان انتقال بیماریها به مراتب بیشتر است.
سازگاری با مناطق دیم و نیاز به آبیاری کم	چون نهال با شرایط آبیاری خو گرفته بنابراین سازگاری آنها به صورت دیم سخت تر است.
در سال اول نیاز به مراقبت بیشتری دارد.	در مقایسه با قلمه به مراقبت کمتری نیاز دارد.
رشد کمی دارد	به دلیل وجود ریشه رشد آن سریعتر است.

تکثیر درخت انجیر بوسیله خوابانیدن شاخه

در این روش کاشت درخت انجیر شاخه ها را در حالی که از درخت مادری جدا نشده باشند خم کرده و بر روی آن خاک می ریزند. این شاخه ها پس از مدتی ریشه دار شده و از هر جوانه یک نهال به وجود می آید. از آنجا که قابلیت انعطاف چوب انجیر کم و بنابرین به آسانی می شکنند از این روش کمتر استفاده می شود.

برای تکثیر درخت انجیر از یکی دیگر از روش های خوابانیدن شاخه که به خوابانیدن هوایی معروف است نیز می توان استفاده کرد. در این روش در ابتدا دو برش به فاصله 10 سانتی متر از یکدیگر بر روی پوست شاخه زده و سپس پوست ما بین دو برش را جدا می کنند. در مرحله بعد مقداری خاک مرطوب را بوسیله نایلون دور تا دور محل جدا شده پوست قرار داده و محکم می بندند. پس از مدتی شاخه ریشه می زند و می توان آن را از درخت جدا کرده و در خاک کاشت.

در مقاله منتشر شده در سایت پالیز با عنوان تکثیر گیاهان به روش خوابانیدن شاخه روش های مختلف خوابانیدن شاخه به صورت مفصل توضیح داده شده است.

کاشت درخت انجیر بوسیله بذر ( ازدیاد جنسی )

تکثیر جنسی درختان انجیر بوسیله بذر انجام می گیرد. از این روش تنها برای تحقیقات علمی و پیدا کردن گونه های جدید استفاده می شود. در تکثیر جنسی درخت جدید شبیه به پایه مادری نخواهد بود. برای گرفتن بذر، انجیر رسیده را با انگشتان دست فشار داده و خوب له می کنند و بذرها را از آن جدا کرده و در سایه خشک کرده سپس آنها را می کارند. در برخی آزمایشات مشخص گردیده که امکان کاشت بذر درخت انجیر و سپس انجام پیوند روی آن وجود دارد.

خاک مناسب جهت کاشت درخت انجیر

خواص شیمیایی و فیزیکی خاک بر تغذیه درخت انجیر و بر روی کیفیت میوه انجیر اثر دارد. آنالیز خاک قبل از کاشت نهال انجیر باید حتما انجام شود چون کاشت درخت در خاکی که نامناسب باشد می تواند مانع رشد درخت شود.

اگر بعد از آنالیز متوجه شدیم خاک چندان مناسب برای کاشت انجیر نیست می توان از روش های فیزیکی و شیمیایی جهت اصلاح آن استفاده کرد. برای این کار می توانید از کارشناسان حوزه کشاورزی مشورت بگیرید.

درختان میوه برای رشد مناسب به خاک حاصلخیز نیاز دارند ، بنابراین قبل از تکثیر درخت انجیر شرایط حاصل خیزی و مقدار pH خاک منطقه کشت باید بررسی شود. انجیر می تواند در بافت های مختلف خاک مانند خاک شنی ، رسی و لومی رشد نماید. ولی بهترین خاک برای رشد درخت انجیر خاک لیمونی است. 

خاک سبک ، حاصلخیز با زه کشی مناسب ، عمق حداقل 1.5 متر و PH بین 6 تا 7.5 می تواند بهترین خاک جهت کاشت درخت انجیر باشد. خاک‌های شنی و لومی برای تکثیر درختان انجیر نسبت به خاک‌های رسی بهتر هستند.

شوری مناسب خاک جهت تکثیر درخت انجیر

شوری خاک یکی از عوامل محدود کننده رشد درختان انجیر است و اگر شوری خاک بالا باشد درخت انجیر قادر به رشد و تولید محصول نیست بنابراین تعیین میزان شوری خاک قبل از تکثیر درخت انجیر و احداث باغ از اهمیت بالای برخوردار است.

درختان انجیر جز گیاهان با مقاومت متوسط نسبت به شوری خاک هستند. این درخت مقدار هدایت الکتریکی 6 – 4 میلی موس بر سانتی متر را به راحتی تحمل می کند و از جهت مقاومت نسبت به خاک های شور در ردیف درختانی مانند زیتون و انار است.

فاصله مناسب درختان انجیر

مقاومت گیاهان در مقابل خشکی به عمق و فراوانی انشعابات سیستم های ریشه ای بستگی دارد تا بتوانند آب مورد نیاز خود را از توده بزرگتر خاک جذب نمایند. خوشبختانه رشد سیستم ریشه ای درخت انجیر هم به صورت عمودی و هم به صورت جانبی است.

با توجه به اینکه دامنه گسترش ریشه نسبت به شاخه های هوایی درخت خیلی بیشتر است بنابراین باید در هنگام کاشت درخت انجیر دقت شود که فاصله درختان به اندازه ای باشد که مانع رشد سایر درختان مجاور نشود.

این موضوع به ویژه در مورد تکثیر درخت انجیر به صورت دیم از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. زیرا هنگامی که درختان نزدیک به هم کاشته شوند رشد ریشه صرفا در محدوده زیر درخت گسترش می یابد و رشد افقی ریشه ها بر اثر ریشه های درختان مجاور محدود می شود. به علاوه بر اثر نزدیکی فاصله ردیف های درختان ، قدرت رویشی درخت نیز به شدت کاهش می یابد.

فاصله کاشت درخت انجیر با توجه به دیم بودن و یا آبی بودن درخت تفاوت می کند به طوری که زمانی که انجیر را به صورت دیم می کارند معمولا فاصله درختان را حداقل 10 متر از هر جهت در نظر می گیرند. بدین ترتیب در حالت دیم در هر هکتار 100 اصله درخت را می توان کاشت. ولی در حالت کشت آبی فاصله درختان را می توان کمتر در نظر گرفت. فاصله مناسب کاشت درختان انجیر به صورت آبی حدود 7 الی 8 متر است.

در کشت دیم فاصله های کمتر از 8 متر منجر به کوچک ماندن درختان و عدم رشد مطلوب آنان می شود در صورتی که در باغاتی که فاصله درختان بیشتر از 8 متر ( 15 – 10 متر) می باشد درختان از رشد بسیار مطلوبی برخوردار بوده و معمولا بزرگتر از درختانی هستند که فاصله آنها کمتر از 8 متر در نظر گرفته شده است.

باید در بین درخت های کاشته شده فضای مناسب در نظر گرفته شود تا استفاده از ماشین آلات و وسایل لازم امکان پذیر باشد. لوازم و تجهیزات نباید موجب صدمه به درخت انجیر و یا موجب آلودگی درخت به آفات و یا بیماری ها شود.

در هنگام تکثیر درخت انجیر باید به این نکته توجه کرد که فاصله ما بین درختان به میزان بارش سالیانه منطقه کشت بستگی دارد به نحوی که در مناطق پر بارش تر می توان نهال ها را در هنگام کاشتن در فاصله کمتری از یکدیگر قرار داد.

گامهای موثر جهت افزایش باردهی درخت

1. درختان انجیر معمولا از 3 سالگی بار می دهند ولی باردهی اقتصادی آن 6 – 5 سال بعد از کاشت درخت انجیر است.
2. زمان رسیدن میوه تازه معمولا از اواسط تیرماه تا اواسط مرداد ماه است ولی زمان برداشت انجیر به صورت خشک معمولا از اواسط مرداد می باشد.
3. برای برداشت انجیر به صورت خشک باید اصولی را در نظر گرفت در مقاله روش صحیح خشک کردن انجیر می توانید با این اصول آشنا شوید.
4. هرس مناسب برای افزایش میزان محصول بسیار تاثیر گذار است. هرس شاخه های پایینی و جلوگیری از تماس میوه های آن با خاک ضروری می باشد. ضمن آن که هرس شاخه های بیمار، آفت زده و خشک باید در هر سال انجام گیرد.
5. شناخت انواع بیماری ها و آفات درخت انجیر و مبارزه فیزیکی ، شیمیایی ، بیولوژیکی و تلفیقی با آفات ، حشرات ، قارچ ها و بیماری ها و همچنین تعیین نوع و زمان مناسب استفاده از سموم و قارچ کش ها ضروری است.
6. از انجام هرگونه عملیات خاک ورزی ( دادن خاک ، شخم زدن ، ایجاد آبگیر ) از فاصله دو هفته تا یک ماه قبل از برداشت محصول که منجر به جابجایی و گسترش قارچ ها می شود، باید اجتناب شود.
7. همانطور که گفته شد قبل از کاشت و تکثیر درخت انجیر باید آنالیز خاک حتما صورت گیرد و بر اساس آنالیز آب و خاک باید تغذیه مناسب درخت انجام شود.