مراحل و نکات کاشت فلفل سیاه

فلفل سیاه از جمله محبوب ترین ادویه جات جهان محسوب می شود بطوری که آن را سلطان ادویه ها نامیده اند. گیاه فلفل سیاه بومی مناطق جنوبی کشور هند است. کشور هند بعنوان بزرگترین تولید کننده ، مصرف کننده و صادر کننده فلفل سیاه در جهان شناخته می شود. در سری مقالات مربوط به کاشت گیاهان دارویی در این مقاله با نحوه کاشت فلفل سیاه آشنا می شویم.

گیاه شناسی فلفل سیاه

فلفل سیاه با نام علمی ” Piper nigrum ” از خانواده ” Piperaceae ” گیاهی چندساله و همیشه سبز می باشد که در مناطق گرم و مرطوب با بارندگی زیاد رشد می کند. فلفل سیاه به عنوان یک گیاه با ریشه های هوایی و دارای ساقه های رونده است که تمایل به رشد بر روی داربست ها ، تیرک ها و یا بالا رفتن از درختان را دارد.

این گیاه دارای برگ های کشیده و نوک تیز و قلبی شکل می باشد. بطوری که برگ های آن به صورت متناوب بر روی ساقه های رونده قرار گرفته اند. ریشه های فلفل در عمق کم رشد می کنند به طوری که فقط تعداد کمی از ریشه های جانبی آن قادر به نفوذ تا عمق 2 متری خاک هستند.

فلفل سیاه دارای گل های کوچک سفید رنگ دو جنسی است. گل های فلفل با توجه به تراکم اولیه به شکل سنبله دیده می شوند که تدریجا در طی مراحل رشد به شکل خوشه در می آیند.

میوه های فلفل سیاه به قطر 10 – 5 میلیمتر که به صورت خوشه های طویل مشاهده می شوند. میوه ها ابتدا به رنگ سبز هستند که به مرور قرمز شده و در نهایت به رنگ سیاه در می آیند. هر میوه دارای یک بذر به قطر 4 میلیمتر است که با گوشت و پوست میوه پوشیده شده است.

مکان مناسب کاشت فلفل سیاه

گیاه فلفل سیاه بهترین رشد را در اقلیم های گرم و مرطوب با دمای 30 – 20 درجه سانتیگراد نشان می دهد. مکان های نیمه سایه که در بخشی از طول روز از تابش آفتاب برخوردار هستند، در قیاس با مکان های کاملاً آفتابگیر برای رشد گیاه فلفل سیاه مناسب ترند لذا در صورت کاشت بوته های فلفل سیاه در مکان های کاملاً باز و آفتابگیر بهتر است از سایبان هایی با قابلیت فیلتر کردن 50 درصد از نور خورشید سود جست.

بوته های فلفل سیاه در ارتفاعات حدود 1300 متری سطح دریا پرورش می یابند. این گیاه قادر به رشد دیم در مناطقی برخوردار از 3000 – 1200میلیمتر ( متوسط 2000 میلیمتر ) بارندگی سالانه می باشد. البته وقوع یک دوره خشکی یک ماهه قبل از مرحله گلدهی گیاه فلفل برای میوه دهی ضرورت دارد.

اراضی دارای شیب ملایم تا متوسط برای کاشت فلفل سیاه مناسب ترند زیرا شرایط زهکشی مطلوب را برای رشد گیاه فراهم می سازند. از شیب های جنوب غربی تا حد ممکن برای کاشت فلفل سیاه باید اجتناب کرد زیرا گیاه را از برخورداری با نور کافی خورشید محروم می سازد.

خاک مناسب کاشت فلفل سیاه

گیاه فلفل سیاه قادر به رشد در بسیاری از انواع خاک ها نظیر لومی قرمز ، لوم رسی و لوم شنی است اما بهترین رشد را در خاک های حاصلخیز با بافت رسی متوسط با قابلیت حفظ رطوبت کافی بروز می دهد. خاک های که سرشار از هوموس و دارای زهکشی مناسب هستند برای پرورش فلفل سیاه بسیار ایده آل اند.

بستر کاشت فلفل سیاه باید به خوبی زهکشی گردد زیرا وقوع شرایط غرقابی می تواند موجب خسارات جدی به بوته های فلفل شود. مناسب ترین PH خاک برای کاشت فلفل سیاه در حدود 6/5 – 5 است. با افزودن آهک در خاک های اسیدی و اضافه کردن گوگرد در خاک های قلیایی می توان به اصلاح شیمیایی خاک های نامطلوب اقدام نمود.

کاشت فلفل سیاه

ازدیاد گیاه فلفل سیاه هم از طریق بذر و همه قلمه ساقه امکان پذیر است.

کاشت فلفل سیاه از طریق بذر

بذرهای فلفل سیاه را می توان مستقیما کشت نمود اما فقط بذرهای تازه گیاه قادر به جوانه زنی هستند. کاشت فلفل سیاه از طریق بذر نیازمند زمان طولانی تری است لذا برای اهداف تجاری توصیه نمی شود.

برای تکثیر فلفل سیاه با استفاده از بذر باید گلدان ها را مملو از مخلوط خاک و مواد آلی نمود. بهتر است قبل از کاشت بذرها آنها را به مدت 24 ساعت در آب خیساند. سپس بذرها را از آب بیرون آورد و با فواصل 4 – 3 سانتیمتری و در عمق 2 سانتی خاک کاشت و بلافاصله آبیاری کرد. برای آبیاری گلدان بهتر است از آب جوشیده سرد شده استفاده کرد.

کاشت فلفل سیاه بوسیله قلمه ساقه

رایج ترین شیوه ازدیاد گیاه فلفل سیاه از طریق رویشی و با استفاده از قلمه های ساقه می باشد. برای این منظور باید قلمه های به طول 20 – 15 سانت که دارای 3 – 2 گره باشد را از گیاه مادری جدا کرد. قلمه ها باید عاری از بیماری های گیاهی بویژه بیماری های ویروسی باشند. بعد از جدا کردن قلمه ها آنها را باید در خاک سبک که دارای زهکشی مناسب باشد کاشت. قلمه ها به تدریج ریشه دار شده و رشد می کنند.

قلمه های ریشه دار را می توان پس از 9 ماه به زمین اصلی انتقال داد. گلدان هایی که برای کاشت قلمه فلفل سیاه استفاده می شوند باید به اندازه کافی بزرگ باشند تا بتوانند سیستم ریشه دهی گسترده گیاه را به خوبی در خود جا دهند. برای آشنایی با انواع قلمه ها مقاله قلمه زدن گیاهان و انواع قلمه ها را مطالعه بفرمایید.

فراهم کردن رطوبت کافی خاک برای رشد گیاه فلفل سیاه ضرورت دارد لذا باید سعی شود که از خشک شدن شدید خاک در فواصل بین آبیاری ها اجتناب شود تا گیاه در اثر وقوع تنش خشکی آسیب نبیند. گیاه فلفل سیاه نسبت به پاشیدن قطرات آب بر سطح برگ هایش واکنش مثبت نشان می دهد

آماده سازی بستر نهالستان

برای تهیه خاک بستر نهالستان های فلفل سیاه عمدتا از ترکیب زیر استفاده می کنند : خاک سطحی حاصلخیز 2 قسمت + شن بستر رودخانه 1 قسمت + کود دامی پوسیده 1 قسمت

مخلوط تهیه شده را پس از مرطوب کردن با صفحات پلاستیکی می پوشانند و برای مدت 45 – 40 روز در برابر تشعشع آفتاب قرار می دهند تا ضدعفونی گردد. آنگاه خاک تهیه شده را برای کاشت قلمه های فلفل به پهنای 1 متر و ضخامت 25 سانتیمتر بر سطح زمین می گسترانند.

یا اینکه مخلوط خاک را در پاکت های مخصوص قلمه زنی ریخت و پس از ایجاد سوراخ های به منظور خروج آب ، قلمه ها را در آن کاشت.

آماده سازی قلمه ها

برای تهیه قلمه ها قسمت میانی ساقه ها مناسب هستند زیرا قسمت های چوبی ابتدایی و بخش های جوان انتهایی ساقه های رونده قادر به تولید جوانه های مطلوب نمی باشند. قلمه های تهیه شده را قبل از کاشت برای کنترل سرایت بیماری ” فیتوفترا ” در محلول ” بوردو ” یا ” اکسی کلرور مس ” غوطه ور می سازند.

آبیاری قلمه ها باید به موقع و به اندازه کافی انجام گیرد تا ضمن تأمین رطوبت مناسب سبب تعدیل حرارت محیط شود و بدین ترتیب شرایط را برای جوانه زنی قلمه ها فراهم گردد. در ضمن از آبیاری مازاد و غرقابی شدن بستر باید اجتناب شود.

قلمه ها پس از 4 – 3 ماه رشد کرده و آماده انتقال به زمین اصلی می شوند.

کاشت قلمه های فلفل سیاه در زمین اصلی

قلمه های ریشه دار فلفل سیاه در اراضی هموار با فواصل 3 × 3 متر و در اراضی شیبدار و ناهموار با فواصل 4 × 2 متر می کارند. بدین ترتیب حدود 2000 گیاه در هکتار کاشته خواهد شد. اراضی مورد نظر برای کاشت فلفل سیاه را در مواردی که بسیار غیر یکنواخت و شدیداً شیبدار باشند، باید تراس بندی نمود تا از وقوع فرسایش خاک جلوگیری شود.

قلمه های ریشه دار فلفل سیاه را در حفره هایی به ابعاد 50 × 50 × 50 سانتیمتر می کارند. کاشت قلمه ها در هر گودال به تعداد 3 – 2 عدد انجام می شود. کاشت قلمه ها باید به شکلی باشد که حداقل یکی از گره های آنها در داخل خاک واقع شود و 45 – 40 سانتیمتر مابقی در بالای سطح خاک قرار گیرد. پس از کاشت قلمه های فلفل سیاه ، گودال را با خاک و کود دامی پوسیده پُر می کنند.

پس از کاشت قلمه ها در زمین اصلی باید قیم های از جنس چوب را در فاصله 30 – 25 سانتیمتری آنها قرا داد تا ساقه های جدید به آنها متصل شده و رشد کنند. قیم ها و تیرک هایی که برای این منظور استفاده می شوند باید از دوام و استحکام کافی برخوردار باشند زیرا بوته های چندساله گیاه فلفل تا 20 سال عمر می کنند.

کوددهی

کود دامی به میزان 5 کیلوگرم برای هر بوته فلفل سیاه در سال بسیار مفید است. افزودن 10 تن کود دامی در هکتار می تواند موجب بهبود خصوصیات فیزیکی و افزایش حاصلخیزی خاک اراضی زیر کاشت فلفل سیاه شود.

کود شیمیایی مرکب 10:10:10 با قابلیت آزادسازی آهسته را می توان در اراضی زیر کشت فلفل سیاه بویژه در اوایل فصل رشد گیاه استفاده کرد. بوته های فلفل سیاه اصولاً زمانی به مصرف کودهای ازته واکنش مناسب نشان می دهند، که بسترهای کاشت به حد کافی از عنصر پتاسیم برخوردار باشند.

به علاوه استفاده از سولفات منیزیم به میزان 750 گرم برای هر بوته در سال ضرورت دارد. کاربرد کودهای منیزیمی نظیر سولفات منیزیم در اراضی فلفل سیاه سودمند می باشند ولی بهتر است آن را پس از آزمایش خاک مصرف نمایید.

برای تقویت و اصلاح خاک های فقیر با PH بالاتر از حد نرمال می توان از کود شیمیایی سولفات آمونیوم بهره گرفت. کود سولفات آمونیوم را به میزان 600 گرم برای هر بوته فلفل سیاه در هر سال طی چندین مرحله بکار می برند. در خاک هایی که به شدت اسیدی هستند، باید به مقدار 1000 – 500 گرم ” آهک دولومیت ” برای هر بوته به صورت یک سال در میان استفاده کرد.

فرمول کوددهی اراضی زیر کشت فلفل سیاه 

• میزان 700 گرم از ترکیب “نیترات آمونیوم حاوی آهک” با 28 درصد ازت برای هر بوته در سال طی 7 – 5 مرحله یا افزودن 350 گرم کود اوره با 46 درصد ازت
• میزان 500 گرم کود سوپر فسفات برای هر بوته در سال طی یک نوبت
• میزان 450 گرم کود کلرید پتاسیم برای هر بوته در سال طی 3 – 2 نوبت
• مقدار 10 کیلوگرم از کوددامی کاملاً پوسیده را می توان پس از کاشت بوته فلفل سیاه بکار برد.
• آهک هیدراته به میزان 500 گرم برای هر درخت به صورت یک سال در میان برای خاک های اسیدی
• کودهای مذکور را بهتر است در فاصله 30 – 25 سانتیمتری بوته ها و در عمق 15 – 12 سانتیمتری قرار داد و یا پس از کاربرد سطحی بلافاصله با خاک مخلوط نمود

آبیاری پس از کاشت فلفل سیاه

انجام آبیاری مدرن اراضی زیر کشت فلفل نظیر آبیاری بارانی بر آبیاری غرقابی ارجحیت دارد. میزان آب مورد نیاز گیاه فلفل در طول سال 2000 میلیمتر است که علاوه بر بارندگی مابقی نیاز آبی گیاه باید از طریق آبیاری به موقع تأمین شود. آبیاری در زمستان با فواصل 10 – 7 روز و طی تابستان با فواصل 3 – 2 روز باید انجام شود.

مالچ پاشی

بوته های فلفل سیاه دارای سیستم ریشه ای کم عمقی هستند لذا استفاده از مالچ های آلی نظیر برگ ها و علف های خشک پس از کاشت فلفل سیاه می تواند بسیار مفید واقع گردد. استفاده از مالچ های آلی با ضخامت مناسب دارای فواید زیر است :

الف – حفظ رطوبت خاک
ب – افزایش حاصلخیزی خاک پس از پوسیدگی مالچ
پ – کاهش نوسانات شبانه روزی دمای خاک
ت – جلوگیری از طغیان علف های هرز
ث – بهبود شرایط زیستی جانداران مفید

برداشت محصول

پس از کاشت فلفل سیاه و انجام مراحل مختلف داشت آن شرایط برای برداشت دانه آماده می شود. از زمان گلدهی فلفل سیاه تا برداشت محصول به 9 – 6 ماه زمان نیاز می باشد. هر خوشه در طی یک دورۀ 3 – 2 ماهه می رسند. میوه ها در ابتدا سبز رنگ هستند ولی به تدریج به رنگ های زرد و قرمز در می آیند.

گیاه فلفل سیاه از سال سوم محصول می دهد ولی بیشترین میزان محصول دهی در سال هفتم پس از کاشت فلفل سیاه انجام می شود. خوشه هایی که حدود 90 درصد میوه های آن رسیده شده باشند قابل برداشتند. محصول را هر 14 – 7 روز یکبار و بوسیله دست برداشت می کنند. از هر بوته فلفل سیاه در حدود 3 – 2 کیلوگرم میوه تر برداشت می شود که معادل حدود 275 کیلوگرم در هکتار میوه خشک است.

میوه های فلفل سیاه پس از برداشت به مدت 10 – 7 روز در برابر آفتاب خشک می کنند تا به رطوبت آن کاهش پیدا کند. جدا کردن میوه های فلفل سیاه از سطح خوشه ها را می توان با دستگاه های خرمنکوب مخصوص انجام داد. اینگونه دستگاه ها ظرفیت هایی در حدود 1/5 – 0/5 تن در ساعت دارند. بکارگیری خرمنکوب ها علاوه بر تسریع در کار موجب ارتقاء سطح بهداشت محصول فلفل سیاه خواهد شد.

بیماریهای فلفل سیاه

بیماری فیتوفترا

بزرگترین معضل کاشت فلفل سیاه پوسیدگی ریشه است. که در اثر فعالیت قارچ خاکزی ” فیتوفترا ” بروز می کند. فیتوفترا از انواع قارچ های خاکزی است که در خاک های مرطوب فاقد زهکشی مناسب رشد می کند. بیماری قارچی ناشی از فیتوفترا را بیماری پژمردگی سریع نیز می نامند.

این قارچ به ریشه ها ، ساقه ها و برگهای فلفل سیاه خسارت وارد می کند. بوته های مبتلا به قارچ فیتوفترا دچار پژمردگی برگ ها و رنگ پریدگی پوست ساقه ها می گردند. ضایعات آبکی و سیاه روی برگ‌ها و یا ساقه‌ها در هوای مرطوب از علائم این بیماری است. بوته های مبتلا به این قارچ معمولاً طی 10 روز می خشکند.

برای کنترل سرایت قارچ خاکزی “فیتوفترا” می توان از محلول پاشی قارچکش های ترکیبی “متالاکسیل مانکوزب” یا “ردومیل مانکوزب” با غلظت 1/5 لیتر در هزار در فواصل زمانی ماهانه استفاده کرد. همچنین میتوان از طریق اسپری محلول “کات کبود” ( سولفات مس ) با غلظت 1/5 – 1 در هزار با فواصل زمانی 15 – 12 روز این بیماری را کنترل کرد.

بیماری آنتراکتوز

لکه‌های قهوه‌ای کوچک با هالۀ زرد روی برگ‌ها، گل ها و میوه از علائم این بیماری است. در اثر این بیماری گلها ریزش می کند و میوه ترک بر می دارد. ترک‌خوردن میوه شرایط را برای عفونت‌های ثانویه توسط سایر عوامل بیماری‌زای قارچی فراهم‌ می‌کند. بیماری آنتراکتوز را می توان بوسیله محلول پاشی با قارچکش های ترکیبی کاربندازیم مانکوزب با غلظت 1 در هزار و مخلوط بردو 1% کنترل کرد.

بیماری بلایت برگ فلفل سیاه

علائم بیماری روی برگ شامل لکه­ های آبسوخته می ­باشد که با گسترش بیماری قهوه­ ای یا آجری می­ شوند. در بعضی از مواقع هاله ای زرد رنگ در اطراف محل آسیب دیده به وجود می آید. با گسترش بیماری لکه ها بزرگتر شده و باعث خشکی برگ می شوند. بیماری قارچی بلایت برگ را با پاشیدن محلول بوردو با غلظت 1 درصد میتوان کنترل کرد.