روش تکثیر و نگهداری گیاه سانسوریا

گیاه سانسوریا بومی کشور آفریقای جنوبی است. این گیاه به صورت بوته ای رشد می کند. سانسوریا از خانواده لاله ها می باشد که به خاطر برگ های زیبا و شمشیر مانندش پرورش می یابد. از سری آموزش های تکثیر گیاهان آپارتمانی در این مقاله با نحوه کاشت و نگهداری گیاه سانسوریا آشنا می شویم.

معرفی گیاه سانسوریا

سانسوریا گیاهی بدون ساقه است و برگها مستقیما از روی ریزومها خارج می شوند. این گیاه به نامهای شمشیری ، نیزه ای و گیاه زبان مادر شوهر هم نامیده می شود.

برگها در گیاه سانسوریا ضخیم ، سفت و دارای تنوع زیادی از لحاظ اندازه و رنگ است. عموما برگهای این گیاه سبز تیره بوده و رگه های سفید رنگی نیز در آن وجود دارد. نوع ابلق این گیاه ( برگ سبز با حاشیه زرد رنگ ) جلب توجه بیشتری می کند. گل سانسوریا جذاب نبوده ولی عطر دل انگیزی در هوا منتشر می کند.

سانسوریا دارای ساقه های زیرزمینی به نام ریزوم می باشد که برگها مستقیما از روی آنها رشد می کنند. ریشه های این گیاه زرد رنگ بوده و از ریزوم منشعب می شوند.

تطبیق سانسوریا با شرایط مختلف باعث انتخاب این گیاه به عنوان یک گزینه عالی برای نگهداری در آپارتمان شده است. از این گیاه به عنوان یک تصفیه کننده طبیعی هوا برای محیط داخلی منزل می توان استفاده کرد.

سانسوریا می تواند سمومی مانند فرمالدئید ، زایلن ، تولوئن و اکسیدهای نیتروژن را از هوای اطراف خود جذب کند. افراد می توانند در کارگاهها ، مغازه های فروش رنگ ، مراکز چاپ که با مواد سمی و شیمیایی سروکار دارند از این گیاه به عنوان تصفیه کننده هوا استفاده کنند.

در حالی که بیشتر گیاهان در طول روز و در طی فرایند فتوسنتز دی اکسید کربن را به اکسیژن تبدیل می کنند و در شب که عمل فتوسنتز انجام نمی دهند دی اکسید کربن آزاد می کنند ، گیاه سانسوریا همچنان در شب دی اکسید کربن هوا را گرفته و به تولید اکسیژن ادامه می دهد. این گیاه در طول شب مقدار زیادی از CO2 (دی اکسید کربن) محیط را جذب کرده و تبدیل به O2 (اکسیژن) می کند این امر باعث شده این گیاه یک گزینه عالی برای اتاق خواب مخصوصا اتاق های که تهویه هوا در آنها به خوبی انجام نمی شود باشد.

با توجه به این مسئله که زادگاه اصلی سانسوریا کشور آفریقای جنوبی است آن را می توان در شرایط مختلف نوری ، آبی و خاکی پرورش داد. این گیاه نسبت به شرایط نامساعد محیطی مقاوم است.

در مناطقی که سرمای زمستانه وجود نداشته باشد می توان از این گیاه در باغهای صخره ای استفاده کرد. در زمستان چنانچه در جای خنک از آن نگهداری می کنید از دادن آب زیاد به گیاه خودداری کنید زیرا آب زیاد سبب پوسیدگی ریشه می شود.

گونه های مختلف گیاه سانسوریا

گیاه سانسوریا دارای گونه های مختلفی است. بعضی از گونه های آن پاکوتاه و بعضی پابلند هستند. تعدادی از گونه های آن عبارتند از :

• Sansevieria trifasciata Hahnii این گونه پا کوتاه و دارای برگ های چرمی و خاکستری رنگ است بعضی از واریته های آن دارای نوار زرد کناری هستند. برگ های آن خوشه ای شبیه لانه پرنده تشکیل می دهد و تا حدود 15 سانتی متر رشد می کند.
• Sansevieria cylindrica این گونه دارای برگ های استوانه ای و سفت است
• Sansevieria trifasciata ‘Laurentii’ این گونه به خاطر حاشیه زرد برگها دارای محبوبیت زیادی است. این نوع سانسوریا دارای برگ های سرنیزه ای و گوشتی است و تا ارتفاع 140 سانتی رشد می کند. رنگ برگ ها سبز تیره با رگه های عرضی سفید مایل به خاکستری است. برای تکثیر این گیاه میتوان ازتقسیم بوته استفاده کرد.
• Sansevieria trifasciata ‘Twist’ برگ های آن دارای پیچ خوردی با نوار های زرد کناری است. برگ ها تا حدود 40 سانتی متر رشد می کند.
• Sansevieria trifasciata ‘Bantels Sensation’ دارای برگهای باریک با نوارهای عمودی سفید است.
• Sansevieria Desertii ، دارای برگهایی به رنگ قرمز که در حدود 30 سانتی متر رشد می کند

برگهای گیاه سنسوریا سمی است و در صورت بلعید شدن می تواند ایجاد مسمومیت کند. علائم مسمومیت آن شامل درد در ناحیه دهان و ترشح بزاق ، تهوع و استفراغ می باشد.

دما مورد نیاز گیاه سانسوریا

سانسوریا گیاهی است که در هوای گرم و در درجه حرارت 20 تا 25 درجه سانتی گراد بهتر رشد می کند. دمای مناسب فصل زمستان برای سانسوریا 15 درجه سانتی گراد است. این گیاه نسبت به درجه حرارت زیر صفر حساس است در این دما برگهای گیاه یخ زده و از بین می رود.

نور مورد نیاز گیاه سانسوریا

اکثر گیاهان آپارتمانی نور روشن و فیلتر شده را ترجیح می دهند. سانسوریا در محلهای روشن رشد بهتری دارد ولی در مناطق کم نور منازل نیز میتواند به راحتی رشد کند. نوع ابلق این گیاه اگر در شرایط نوری کم نگهداری شود خاصیت ابلقی خود را از دست می دهد. در فضای بیرون از منزل می توانید گیاه سانسوریا را در مناطق سایه دار و دور از تابش مستقیم نور خورشید قرار دهید.

آبیاری

گیاه سانسوریا بخاطر برگهای گوشتی که دارد نسبت به بی آبی و خشکی مقاومت زیادی دارد. این گیاه به آبیاری زیاد حساس است و آبیاری بیش از حد سبب ایجاد بیماری قارچی و پوسیدگی ریشه آن می شود لذا باید در آبیاری آن دقت شود.

اجازه دهید خاک گلدان کاملا خشک شود و سپس به گیاهتان آب دهید. در تابستان هفته ای یک بار و در زمستان هر 10 روز یکبار گیاه را آبیاری کنید. سانسوریا نیاز رطوبتی کمی دارد بنابراین باید از پاشیدن آب بر روی برگ این گیاه خودداری کرد.

خاک مناسب کاشت سانسوریا

سانسوریا را می توان در انواع خاک ها پرورش داد زیرا گیاه مقاومی است. بهترین خاک برای رشد سانسوریا خاک های شنی لومی است. خاک مناسب این گیاه مخلوطی از 2 قسمت خاک برگ پوسیده و یک قسمت خاک لومی است.

تکثیر گیاه سانسوریا

تکثیر این گیاه به صورت غیر جنسی و با استفاده از روش قلمه زنی و تقسیم ساقه های زیر زمینی و بوته انجام می گیرد. 

تکثیر با قلمه برگ

گیاه سانسوریا را می توان از طریق برگ تکثیر کرد برای اینکار برگ ها را به قسمتهای که طول هر کدام در حدود 10 سانتی متر است تقسیم کنید. قلمه ها را به مدت 24 ساعت در محیط خشک و تاریک نگهدارید تا انتهای برگها پینه ببندد سپس برگ ها را به صورت عمود در مخلوط تورب و ماسه و پرلیت و یا ماسه خالص بکارید و در مکانی گرم قرار دهید. مواظب باشید قلمه ها را به صورت وارونه در خاک قرار ندهید.

پس از چند هفته قلمه ها ریشه زده و شروع به جوانه زنی و رشد می کنند. می توانید بر روی گلدان ها نایلون پلاستیکی و یا شیشه قرار دهید تا قلمه ها بهتر رشد کنند. اگر از نوع ابلق این گیاه برای قلمه زنی استفاده می کنید باید در هنگام برش قلمه ها انتهای آنها را به شکل عدد هشت برش دهید تا نوار زرد رنگ کناره آن باقی بماند.

تکثیر سانسوریا با تقسیم بوته

تکثیر سانسوریا بوسیله تقسیم بوته نیز امکان پذیر است. بهترین زمان برای انجام این کار فصل بهار به هنگام تعویض گلدان است. زمانی که طول برگها در ارقام پابلند به 20 سانتی متر و در ارقام پاکوتاه به 10 سانتی متر رسید می توانید گیاه را از گلدان خارج کرده و آن را با یک چاقوی تیز به چند قسمت تقسیم کنید.

هر قسمت را در یک گلدان جداگانه قرار دهید. برای تکثیر ارقام ابلق بهتر است از این روش استفاده کنید زیرا با این روش ارقام ابلق صفت ابلقی خود را حفظ می کنند.

تقسیم ساقه های زیر زمینی

با تقسیم ساقه های زیرزمینی و قرار دادن آن در خاک میتوان این گیاه را تکثیر کرد.

کوددهی گیاه سانسوریا

گیاه سانسوریا باید هر سه هفته یکبار با کودهای مخصوص گیاهان آپارتمانی کوددهی شود. به این منظور می توان از کود رقیق شده 10 – 10 – 10 استفاده کنید. در فصل زمستان کود دهی را قطع کنید.

آفات و امراض گیاه سانسوریا

برگها رنگ پریده و نقوش خود را از دست داده اند

• علت : نور کافی نیست و یا گیاه سانسوریا احتیاج به تغذیه مصنوعی دارد.
• علاج : گلدان را به محل روشن تر با نور غیر مستقیم منتقل کنید یا خاک گلدان را با کود مخصوص گیاهان آپارتمانی هر دو یا سه هفته یک بار تغذیه کنید.

زخم های قهوه ای بر روی برگها نمایان شده

• علت : آبیاری بیش از اندازه بوده است.
• علاج : اجازه دهید سطح گلدان در فاصله بین دو آبیاری خشک شود و سپس آبیاری کنید. زهکشی گلدان را بررسی کنید.

برگها قهوه ای گشته و خشک می شوند.

• علت : گیاه تشنه است.
• علاج : گلدان را آبیاری کنید و به محل خنک انتقال دهید.

برگ ها بدشکل شده و حاشیه آن ها جویده شده اند.

علاج : هر دو هفته یکبار با سم حشره کش سمپاشی کنید.

برگهای جدید نرم و آبکی هستند و می افتند.

• علت : تغذیه گیاه سانسوریا بیش از اندازه است.
• علاج : تغذیه مصنوعی را متوقف کنید تا برگها سفت گردند نصف میزان توصیه شده کافی است. تغذیه در پاییز و زمستان لازم نیست.

برگها از قاعده می پوسند.

• علت : زیادی آبیاری خاک باتلاقی شده است.
• علاج : آب زیر گلدانی را خارج کنید و اجازه دهید خاک سطح گلدان در فاصله بین دو آبیاری خشک شود. آبیاری بعدی را با میزان کمتری انجام دهید زهکشی را بازدید کنید.

برگ ها سیاه رنگ شده و آبکی هستند

• علت : یخ زدگی عامل آن است.
• علاج : در شب های سرد گیاه را نزدیک شیشه قرار ندهید گلدان را به محل گرمتری انتقال دهید.

نقاط قهوه ای رنگ روی برگ ها مشاهده می شود

• علت : از مواد براق کننده شیمیایی استفاده کرده اید.
• علاج : بر گها را با پارچه یا اسفنج تمیز کنید.

حاشیه بر گها دارای لکه های قهوه ای و خشک شده است.

• علت : برگهای گیاه با شیشه گرم در ارتباط است.
• علاج : آن را جابجا کنید.

زخم های پنبه ای شکل سفید رنگ روی برگها ظاهر شده اند .

• علت : حشره آفت عامل آن است.
• علاج : با پنبه اغشته به محلول سم لکه ها را خیس و یا دو هفته یک بار با سم حشره کش نفوذی گیاه را سمپاشی نمایید تا علائم برطرف شود.