انواع کود مورد استفاده در کشاورزی

کودهای مورد استفاده در کشاورزی دارای تنوع زیادی هستند از کودهای شیمیایی گرفته تا انواع کودهای آلی. کلیه مواد معدنی و آلی که جهت تامین عناصر ضروری رشد گیاه به خاک اضافه می شود را کود می گویند. مصرف کود باعث افزایش حاصلخیزی خاک و افزایش میزان محصول و بهبود طعم ، رنگ و کیفیت محصول می شود. در این مقاله با کود مورد استفاده در کشاورزی آشنا می شویم.

کودها بطور کلی به دو دسته کود شیمیایی و کود آلی تقسیم می شود :

انواع کود های شیمیایی

کودهای شیمیایی به آن دسته از موادی اطلاق می شود که عناصر غذایی مورد نیاز گیاه را به صورت ترکیبات شیمیایی در اختیار گیاه قرار می دهند.

عناصر غذایی پر مصرف مانند ازت ( نیتروژن ) ، فسفر ، پتاسیم را معمولا به صورت کودهای شیمیایی آن هم به میزان زیاد در اختیار گیاه قرار می دهند. عناصر غذایی کم مصرف به میزان خیلی کمتر حدود چند کیلوگرم در هکتار به زمین اضافه می شود. این مواد یا به صورت مخلوط با کودهای شیمیایی معمولی یا به صورت مستقیم در اختیار گیاهان قرار می گیرند.

حمل و نقل راحت ، نگهداری آسان و کارایی بالا در تولید محصول از مزایای استفاده از کود شیمیایی است. آلودگی محیط زیست ، ورود مواد سمی به خاک ، تاثیر منفی بر میکروارگانیسم ها و موجودات زنده خاک ، کاهش مقاومت گیاه در مقابل آفات و آلوده شدن آبهای زیرزمینی از معایب انواع کود شیمیایی است.

کود شیمیایی از انواع کود مورد استفاده در کشاورزی است. در اینجا با مشخصات چند کود شیمیایی که در ایران بیشترین مصرف را دارد آشنا خواهیم شد.

انواع کود ازته

1 – کود اوره

نیتروزن عنصری است که به مقدار خیلی زیاد مورد نیاز تمام گیاهان می باشد. کود ازته به کودی گفته می شود که حاوی حدود 45 درصد ازت ( نیتروژن ) است. کود ازته ، در خاک به سرعت به گاز آمونیاک و نهایتا یون آمونیوم تبدیل شده و بصورت یون آمونیوم جذب گیاهان می شود یا به شکل نیترات در می آید. نیترات شكل مطلوب و قابل جذب ازت برای بسیاری از گیاهان می باشد.

یکی از انواع کودهای ازته ، کود اوره است که به راحتی در آب حل می شود. اوره از ترکیب آمونياک و گاز كربنیک در شرايط حرارت و فشار بالا توليد می شود. درصد نيتروژن آن بيش از دو برابر نيتروژن سولفات آمونيوم می باشد. اوره به صورت دانه های سفيد كوچک بوده و اصطلاحاً به كود شكری معروف است.

اگر این کود به سطح خاک اضافه شود به سرعت تبدیل به گاز آمونیاک شده که سبب اتلاف مقدار قابل ملاحظه ای از آن می گردد. لذا باید این کود را بلافاصله پس از مصرف با خاک مخلوط نمود. یکی دیگر از نکاتی که در استفاده از کود اوره باید به آن توجه کنید اینست که به دلیل حلالیت زیاد این کود در آب به سرعت بوسیله آبیاری و بارندگی شسته شده و از بین می رود.

کود اوره یکی پر مصرف ترین انواع کود مورد استفاده در کشاورزی در ایران است.

2 – کود نیترات آمونیوم

از دیگر کود مورد استفاده در کشاورزی کود نیترات آمونیوم است. نیترات آمونیوم کودی ازته است که در شکل خالص خود دارای ۳۳ تا ۳۹ درصد ازت بوده و ازت آن به دو شکل آمونیوم و نیترات می باشد که هر دو فوراً قابل جذب توسط گیاه هستند.

نکته ای که در مورد مصرف این نوع کود باید با آن توجه کرد این است که نیترات آمونیوم قدرت جذب رطوبت بالا دارد و در اثر جذب رطوبت به صورت کلوخه در می آید. بعلاوه کود نیترات آمونیوم در شکل خالص خود، در تماس با برخی مواد خاصیت آتش گیری و حتی انفجار داشته و لذا مصرف آن مستلزم رعایت نکات ویژه ای می باشد.

در ایران این کود را با افزودن کربنات کلسیم و پودر تالک بصورت دانه هایی درآورده اند که خواص نامطلوب آن را کاهش داده است. این عمل البته باعث کم شدن ازت ( نیتروژن ) در آن گردیده و از 33 درصد به حدود 26 درصد رسیده است.

3 – سولفات آمونیوم

اين كود از ترکیب آمونياک و اسيد سولفوریک به صورت دانه های سفید رنگ ، کرم یا آبی و خاکستری بدست می آيد. به علت خاصیت اسيدزايی هنگام اضافه شدن به خاک ، pH خاک را تا حدودی پايين می آورد. اين كود یکی از انواع كودهای مناسب برای خاک های آهكی به شمار می رود. چون هم دارای گوگرد بوده و هم اسيدی می باشد.

کود سولفات آمونیوم به دليل داشتن نيتروژن آمونيومی، به رس ها متصل شده و كمتر از ساير كودهای نيتروژنی از خاک شسته می شود.

اين كود 20 – 21 درصد ازت و 24 درصد گوگرد دارد. از نظر قيمت با توجه به ميزان نيتروژن آن یکی از گران ترين انواع كودهای نيتروژنی است، ولی مصرف آن برای محصولات باغی و سبزی و صيفی كه توليدكننده به دنبال بهبود کیفيت محصولات توليدی خود می باشد توصیه می گردد.

انواع کود فسفره

این کود قدرت انحلال کمی در آب دارد و در نتیجه حرکت کود در خاک کم است ( به خصوص خاک های رسی و خاک های که میزان آهن آنها زیاد است ) پس باید قبل از کشت گیاه آن را به خاک اضافه کنیم یا کود را در مسیر رشد ریشه قرار داده تا در دسترس ریشه باشد. از جمله کودهای فسفره می توان به کود فسفات آمونیوم و سوپرفسفات اشاره کرد.

1 – فسفات آمونیوم

یکی دیگر از انواع کود مورد استفاده در کشاورزی کود فسفات آمونیوم می باشد. کود فسفات آمونیوم به دو صورت فسفات مونوآمونیوم و فسفات دی آمونیوم وجود دارد. این کود اگرچه هر دو عنصر نیتروژن و فسفر را تامین می کند ولی به علت غلظت زیاد فسفر معمولاً جزء کودهای فسفره طبقه بندی می شود.

نوع مونوی کود فسفات آمونیوم در حالت خالص دارای ۱۲ درصد نیتروژن و ۲۹ درصد فسفر می باشد. نوعی که بیشتر در ایران رایج است نوع دی آمونیوم می باشد که در حالت خالص دارای ۲۱ درصد نیتروژن و ۲۳ درصد فسفر می باشد. ازت و فسفر این نوع کود بخوبی در آب حل می شود.

2 – انواع کود سوپر فسفات

سوپر فسفات کودی فسفره است. دو نوع رایج آن یکی سوپر فسفات معمولی است که دارای 7 تا 9 درصد فسفر بوده و چون از واکنش اسید سولفوریک با سنگ فسفات بدست می آید دارای مقداری گچ نیز می باشد. کود سوپر فسفات معمولی دارای رنگ خاکستری و به شکل کروی است.

نوع دیگر کود سوپر فسفات ، سوپر فسفات تریپل (غلیظ) می باشد. به این دلیل به آن تریپل گفته می شود که تقریبا 3 برابر سوپر فسفات معمولی فسفر دارد. کود سوپر فسفات تریپل فاقد گچ بوده و دارای 19 تا 23 درصد فسفر است. این نوع کود به کود ساچمه ای نیز معروف است.

انواع کود پتاسه

دسته دیگر از انواع کودهای مورد استفاده در کشاورزی ، کودهای پتاسه هستند. به این دلیل به آنها کود پتاسه گفته می شود که میزان پتاسیم شان زیاد است. پتاسیم این کودها به شکل اکسید پتاسیم می باشد. مصرف کودهای پتاسه در خاکهای شنی و گچی و در خاک های که بیش از حد در آنها بدون دادن کودهای شیمیایی کشت شده ضروری است.

کودهای پتاسه دارای تنوع زیادی می باشند. در ایران معمولا از سه نوع کود پتاسه کلروپتاسیم ، نیترات پتاسیم و سولفات پتاسیم استفاده می شود. مهمترین کود پتاسه مورد استفاده در ایران کود سولفات پتاسم است.

فراوانترین ترکیب پتاسیم در طبیعت کلرو پتاسیم است. گرچه میزان پتاسیم موجود در کود کلرورپتاسیم زیاد می باشد (۶۰ تا ۶۲ درصد) ولی استفاده بیش از آن چندان مطلوب نیست زیرا احتمال شوری خاک و مسمومیت گیاه بوسیله کلر پیش می آید. میزان پتاسیم موجود در نیترات پتاسیم % 44 است، اما این کود گران قیمت می باشد.

سولفات پتاسیم

کود سولفات پتاسیم ، کودی پتاسه بوده و حاوی 42 تا 44 درصد پتاسیم می باشد. این کود براحتی در آب حل می شود و دارای رنگی سفید یا کرم و به شکل پودر است. چون اغلب خاکهای ایران از نظر پتاسیم قابل استفاده کمبودی ندارند. این کود تنها در نواحی مرطوب شمالی، در خاک های شنی و در مورد گیاهانی نظیر سیب زمینی و چغندر قند مصرف می گردد. مقدار مصرف سالیانه سولفات پتاسیم در کشور نسبت به انواع دیگر کودهایی که تاکنون ذکر شده به مراتب کمتر است.

کود گوگرد

معمولا از کود گوگرد برای اصلاح خاک های قلیایی و افزایش PH خاک استفاده می شود زیرا اکسید شدن گوگرد باعث اسیدی شدن خاک می گردد. از این نوع کود بیشتر در خاک های که در معرض شستشوی زیاد هستند مانند خاک های شنی و ماسه ای استفاده می شود.

در خاک های که PH آنها بالا است و خاک به اصطلاح اسیدی است از سولفات کلسیم یا جیپس که دارای 18% گوگرد و 22% کلسیم است به عنوان کود گوگرد استفاده می شود. در بعضی از گیاهان نظیر گوجه کود گوگرد را به صورت پودر بر روی برگ گیاه می پاشند.

انواع کودهای مخلوط ( کامل)

عناصر نیتروژن ، فسفر و پتاسیم بیش از سایر عناصر به عنوان کود مصرف می شوند. گاهی کودهای تجارتی را به صورت مخلوطی از عناصر فوق تهیه می کنند. به این نوع کودها ، کود کامل یا کود NPK گفته می شود. درصد عناصر این کودها معمولاً پایین است و قسمت اعظم حجم كود را مواد دیگری به غیر از عناصر فوق تشکیل می دهند.

ترکیب این گونه کودها را با درصد نیتروژن ، فسفر و پتاسیم و به همین ترتیب ذکر می کنند مثلاً کود ۱۰ -۱۰ -۲۰ دارای ۲۰ درصد نیتروژن ، ۱۰ درصد فسفر و ۱۰ درصد پتاسیم می باشد. گاهی درصد گوگرد نیز به عنوان عدد چهارم نمایش می دهند مانند ۵ -۱۰ -۱۰- ۱۵ که ۵ درصد گوگرد دارد.

کود کامل ممکن است فاقد یکی از سه عنصر اصلی باشد. مانند ۴۴ – 0 -۱۳ که فاقد فسفر است و در حقیقت همان نیترات پتاسیم است و یا فسفات دی آمونیم که می توان آن را به صورت ۰ – ۴۶ – ۱۸ بیان نمود.

کودهای آهن

از دیگر انواع کود مورد استفاده در کشاورزی و کشت گیاهان کود آهن است. به دلیل قلیایی بودن خاک های ایران کمبود عناصر غذایی کم مصرف مانند آهن توجه زیادی را به خود جلب نموده و مصرف کودهای تامین کننده آهن در باغداری های جنوب و بخصوص در باغات مرکبات به صورت یکی عملیات رایج درآمده است.

دادن کودهای معدنی آهن نظیر سولفات آهن در چنین خاکهای بازده چندانی نداشته و اغلب به صورت غیر قابل استفاده در می آید. یک ترکیب شیمیایی که به نام ” کلات ” نامیده می شوند و به صورت مصنوعی ساخته شده بیشتر در خاک های قلیایی مورد استفاده قرار می گیرد. کود کلات آهن به صورت دانه های ریز قرمز تیره محلول در آب بوده و دارای ۹ درصد آهن می باشد.

انواع کود های آلی

دسته دیگر از انواع کودهای مورد استفاده در کشاورزی کودهای آلی هستند. کود های آلی دارای منشاء گیاهی یا حیوانی بوده و به منظور تامین مواد غذایی گیاه به خاک اضافه می شوند. کودهای آلی در بهبود و اصلاح خاک ، مشارکت در تشکیل خاک ، جذب رطوبت زیاد و جلوگیری از فرسایش و تخریب خاک نقش دارند.

از جمله کودهای آلی می توان کودهای سبز ، کود اصطبلی یا کود دامی ، مواد هیومیکی ، کود کمپوست و ورمی کمپوست را نام برد.

کود سبز

یکی از انواع کودهای آلی است. کود سبز عبارتست از بافتهای گیاهی سبز و پوسیده شده گیاه که به خاک اضافه می شود. از جمله گیاهانی که به عنوان کود سبز بکار می رود می توان یونجه، شبدر ، ماش ، باقلا ، جو ، ارزن ، شلغم ، گندم را نام برد.

برای تهیه کود سبز اغلب گياهان علوفه ای را كاشته و پس از این که رشدشان به حد کافی رسید و قبل از توليد گل ، آنها را بریده و در زير خاک مدفون می کنند. اين عمل باعث پوسيده شدن گياه در خاک و توليد هوموس ( گياخاک ) می شود.

در مناطق سردسیر تولید کود سبز در فصل پاییز صورت می گیرد تا وقت لازم برای پوسیده شدن گیاه وجود داشته باشد. دادن کود سبز سبب افزایش مواد آلی خاک ، اضافه شدن ازت ، افزایش فعالیت موجودات زنده خاک و حفاظت مواد غذایی خاک می گردد.

مقدار مواد آلی اضافه شده به خاک توسط کود سبز معادل کودهای دامی است. یک هكتار كود سبز به طور معمول بين 25 تا 50 تن شاخه و برگ و بافت گياهی تازه را وارد خاک می کند كه اين خود برابر با 10 تا 20 تن كود حيوانی بوده و می تواند بين یک تا دو تن هوموس به خاک بيفزايد.

کود اصطبلی یا دامی

از دیگر انواع کود مورد استفاده در کشاورزی ، کود دامی یا اصطبلی است. کود دامی عبارتست از فضولات مایع و جامد حيوانات بعلاوه كاه و کلشی که معمولا برای تهیه بستر آنها بکار می رود. کود های دامی شامل کود گوسفند ، کود گاو ، کود مرغی و کود اسبی است.

از لحاظ وزنی بخش جامد سه برابر مقدار مايع آن است. قسمت مایع این نوع کود دارای ارزش زیادی است. قریب به نصف ازت و بیش از نصف پتاسیم کود دامی در قسمت مایع آن قرار دارد. ترکیب شیمیایی کودهای دامی به نوع دام، شرایط رشد حیوان و نوع علوفه مصرفی توسط دام بستگی دارد.

انواع مختلف کودهای دامی اگر به صورت تازه مصرف شود ممکن است باعث بروز کمبودهایی در تغذیه گیاه شوند. دلیل این موضوع اینست که افزایش مواد آلی تازه به خاک سبب ازدياد فعالیت موجودات زنده خاک شده و کود دامی را به سرعت به مصرف می رسانند. در مقاله ای جداگانه با معایب استفاده از کودهای دامی نپوسیده و روش پوساندن کودهای دامی آشنا شدیم.

این موجودات در درجه اول از عناصر غذایی قابل استفاده خاک جذب نموده و از این راه ممکن بصورت رقیبی برای گیاه در آمده و سبب بروز کمبود مواد غذایی در گیاه شوند. برای جلوگیری از این موضوع باید انواع کود دامی را قبل از مصرف مدتی در محلی نگه داری کرده تا پوسیده شود.

پوسیده شدن کودهای حیوانی دارای این مزیت اضافی نیز هست که سبب از بین رفتن مقدار زیادی از بذر علف های هرز موجود در آن می گردد. مقدار مصرف کودهای دامی بسته به جنس زمين، شرايط منطقه و نوع محصول متفاوت است. مقدار مصرف كود در خاكهای سنگين و مناطق سرد بيشتر از خاكهای سبک و مناطق گرم است.

نحوه پوساندن کود دامی

مكانی كه جهت انباشته نمودن كود حيوانی قرار است مورد استفاده قرار گيرد می بايست سفت و غيرقابل نفوذ باشد. انباشته نمودن كود حيوانی نپوسيده بر روی یکديگر ، به طوری كه عرض 3 متر و ارتفاع آن 5/ 1 متر باشد.

سپس به ازای هر تن کود حیوانی 5 الی 10 کیلوگرم کود ازته اضافه می کنند. البته در بعضی از روش ها از انواع کود گوگرد نیز استفاده می شود. در این حالت به حجمی از توده كه قرار است در یک هكتار مصرف گردد 300 کیلوگرم گوگرد اضافه می کنند. سپس مقداری توده کود را مرطوب می کنند.

در مرحله بعد باید سطح توده با یک لايه نازک از خاک پوشانده شود، اين توده می بايست از تابش مستقيم آفتاب، باد و باران در امان باشد. در شرايطی كه امكانات این مورد وجود ندارد به منظور جلوگيری از شستشوی عناصر غذايی توسط باران، روی توده توسط پلاستیک پوشانده شود.

معمولا پس از دو تا پنج هفته توده مذكور بهم زده می شود. رطوبت توده نيز می بايست در حد متعادل نگه داشته شود و از خشک شدن آن جلوگيری به عمل آيد. در صورت خشک شدن می بايست آن را مرطوب نمود و يا آن را با توده كود حيوانی تازه مخلوط نمود. محصول نهايی ( كود حيوانی پوسيده ) پس از چهار ماه آماده می شود.

کود کمپوست

یکی دیگر از انواع کودهای آلی مورد استفاده در کشاورزی کود کمپوست می باشد. مواد حاصل از عمل پوساندن و تجزیه بقایای گیاهی ، حیوانی و یا زباله های شهری که تحت شرایط خاص انجام می گیرد را كمپوست می گويند. برای تهیه کمپوست از ضایعات کشاورزی ، مواد خوراکی و زباله های خانگی استفاده می شود.

برای تهیه کود کمپوست ضایعات کشاورزی و زباله های خانگی مانند کاغذ ، پارچه ، کارتن و باقی مانده مواد خوراکی ( بجز گوشت و مواد چرب و ظایعات پلاستیکی ) را به صورت لایه های متعدد درون گودالی که از قبل آماده کرده اند می ریزند. سپس بر روی آن مقداری آب ریخته و در انتها گودال را با خاکی به ضخامت 4 سانتیمتر می پوشانند. پس از یک ماه محتویات گودال را با بیل یا دستگاهای دیگر مخلوط می نماید این عمل را هر 15 تا 20 روز تکرار می کنند. در حین به هم زدن مواد مقداری آب به مخلوط اضافه می کنند. پس از 3 الی 4 ماه کود کمپوست آماده است.

مزایای استفاده از کود کمپوست

• بهبود خاصیت فیزیکی و شیمیایی خاک
• افزایش تخلخل خاک های رسی
• افزایش قدرت نگهداری آب و مواد غذایی توسط خاک
• افزایش حاصلخیزی خاک های شنی و ماسه ای
• افزایش میزان میکروارگانیسم های خاک
• کاهش میزان سموم موجود در خاک
• کاهش مصرف انواع کود های شیمیایی
• کمک به حفظ محیط زیست
• عدم نیاز به سرمایه زیاد در فرایند تولید
• کاهش میزان زباله های شهری و کاهش هزینه جمع آوری و دفن زباله ها
• استفاده بهینه از ضایعات کشاورزی

کود ورمی کمپوست

از دیگر انواع کود مورد استفاده در کشاورزی است. در سال‌های اخیر یکی از مهمترین روشهای فراوری زباله های شهری بازیافت آن به صورت ورمی کمپوست است. این فرآیند علاوه بر کاهش مشکلات بهداشتی و زیست محیطی می تواند مقادیر قابل توجهی کود آلی به بخش کشاورزی عرضه کند.

ورمی کمپوست به وسيله گونه ویژه از کرم های خاکی توليد می شود. اين كود در نتيجه هضم پسمانده های آلی در ضمن عبور از دستگاه گوارش اين جانوران به وجود می آيد. کرم های ورمی کمپوست به سرعت تکثیر شده و قابلیت زیادی در تجزیه مواد زائد آلی دارد.

معمولا برای تولید ورمی کمپوست از پهن حیوانات ، پسمان های کشاورزی ، ضایعات کاغذ ، ضایعات پوشاک از جنس کتان ، ضایعات جنگلی ، برگ درختان ، ضایعات شهری و ضایعات صنعتی استفاده می شود. ورمی کمپوست دارای مواد آلی زیادی بوده و سرشار از اسیدهای آلی از جمله اسید هیومیک و عناصر غذایی به شكل قابل جذب برای گياه و هورمون های محرک رشد گياه و آنزيم های مختلف می باشد.

اسیدهای آلی ( هیومیک و فولویک )

امروزه در برخی از كشورها، استفاده از اسيدهای آلی به عنوان بخشی از انواع کود مورد استفاده در کشاورزی برای بهبود كمی و کیفی محصولات زراعی و باغی رواج زیادی يافته است. نمونه ای از اين قبيل كودها، انواع كودهای هوموسی می باشد.

اين كودها به صورت نمک اسيدهای آلی هیومیک تحت نام های هومات پتاسيم و هومات آمونيم عرضه می گردند. نتايج تحقيقات مختلف نشان داده كه مصرف مقادير بسيار كم اين مواد، اثرات قابل ملاحظه ای در بهبود خصوصيات فيزیکی و شيميایی و زیستی خاک دارند.

همچنين، به دليل وجود ترکیبات هورمونی در هومات ها به ویژه در هومات پتاسیم، اثرات بسيار مفيدی در افزايش توليد و بهبود کیفيت محصولات كشاورزی دارند. از انواع اسیدهای آلی به عنوان كود به روش های مختلفی از جمله در سيستمهای آبياری تحت فشار ، محلول پاشی ، كشت های هيدروپونیکی ، مصرف خاكی و تلقيح با بذر استفاده می گردد.

تركیبات هوموسی مواد آلی مختلف، دارای دو نوع اسيد آلی مهم به نام های اسيد هیومیک و اسيد فولویک می باشند. مجموع اين دو اسيد می توانند ميزان مناسبی عناصر غذایی به ويژه ريزمغذی ها را برای گياه در كوتاه مدت و بلند مدت فراهم کنند. به علاوه استفاده از اسيد هیومیک انواع تنش های محيطی نظیر شوری و کم آبی را نیز كاهش می دهد.

استفاده از اسید هیومیک دارای مزایای زیر است :

1. بهبود خصوصيات فيزیکی خاک
2. افزايش درصد نیتروژن كل در خاک
3. متعادل نمودن اسیدیته یا pH خاكهای اسيدی و آهكی
4. افزايش ظرفيت تبادل كاتيونی خاک
5. افزايش جذب عناصر غذایی در طول دوره رشد
6. افزايش مقاومت گياه به خشكی
7. افزايش تقسيم سلولی و رشد گياه
8. افزایش مقاومت گیاهان به آفات و بيماری ها
9. افزايش درصد جوانه زنی بذر
10. افزايش میکروب های مفيد خاک
11. افزايش رشد ريشه
12. افزايش فتوسنتز در گياه
13. افزايش ميزان آنزيم ها در گياه

مصرف یک تا دو کیلوگرم در هكتار اسيد هیومیک به صورت بذرمال، در مصرف كودهای فسفاتی به مقدار قابل توجهی صرفه جويی شده است. به دلیل اينكه اسيد هیومیک توانسته است فسفات های کلسیم غیرقابل استفاده و انباشته شده در این اراضی زراعی را برای گیاه قابل استفاده نماید.

به منظور بهبود خصوصیات كمی – کیفی محصولات مختلف زراعی و باغی و سلامت خاک، استفاده از اسيد هیومیک توصيه می گردد. استفاده از اسيد هیومیک به همراه سایر كودهای شيميايی به منظور افزایش كارايی و اثربخشی انواع کود های شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی پیشنهاد می شود.

در خاكهای زراعی ايران كه اكثراً آهكی و دارای فقر مواد آلی می باشند، مصرف اسيد هیومیک می تواند نقش بسيار مهمی در تامين مواد آلی و افزايش جمعيت ريز جانداران مفيد خاک داشته باشد.